‘ರಾವಣಹತ’ (ರಾವಣ ಹಸ್ತ ವೀಣೆ) – ಪಿಟೀಲಿನ ಆರಂಭಿಕ ತಂತಿವಾದ್ಯ – ರಾವಣನ ವಾದ್ಯವಾಗಿದ್ದ ಇದನ್ನು ಹನುಮಂತ ಯಾಕೆ ಶ್ರೀಲಂಕೆಯಿಂದ ಉತ್ತರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ತಂದನು? ಸಂಗೀತ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ರಾವಣನ ಕೊಡುಗೆ ಏನು? 

ರಾವಣನು ವೇದವಿದ್ವಾಂಸನೂ ಜ್ಞಾನಿಯೂ ಆಗಿದ್ದನೆಂದು ನಮಗೆ ರಾಮಾಯಣದಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ರಾವಣನು ಒಬ್ಬ ಅಗಾಧ ಸಂಗೀತಪ್ರೇಮಿಯೂ ಹೌದು. ಇದಕ್ಕೆ  ‘ರಾವಣಹತ’ (ರಾವಣ ಹಸ್ತ ವೀಣೆ) ಯೇ ಸಾಕ್ಷಿ.

ಇದು ರಾವಣನಿಂದಲೇ ರಚಿತವಾದ ಸಂಗೀತವಾದ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾವಣಹತ್ತ (ರಾವಣಹಟ್ಟ, ರಾವಣಹತ್ತ, ರಾವಣಸ್ಟ್ರೋನ್ ಅಥವಾ ರಾವಣ ಹಸ್ತ ವೀಣೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ), ಹೆಲ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಲಂಕಾದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ಪೂಜ್ಯ ಭಾರತೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ರಾಮಾಯಣದ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾದ ಅಸುರ ರಾಜ ರಾವಣ, ಇದನ್ನು ರಚಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ರಾಜನು ಶಿವನ ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಭಕ್ತನಾಗಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಅವನು ಸಂಗೀತದ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ರಾವಣಹತವು ಅವರ ಆಯ್ಕೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿತ್ತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಹೆಸರು, ರಾವಣನ ಹಾತ್ ಅಥವಾ ‘ರಾವಣನ ಕೈ ಎಂಬುದನ್ನುಅಕ್ಷರಶಃ ಅನುವಾದಿಸುತ್ತದೆ, ಈ ಉಪಕರಣವು ಬೌಲ್-ಆಕಾರದ ಅನುರಣಕದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಇದನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದ ತೆಂಗಿನ ಚಿಪ್ಪಿನಿಂದ ಮೇಕೆ ಚರ್ಮದಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಉದ್ದನೆಯ ಬಿದಿರಿನ ದೇಹ, ದಂಡಿ, ಬಟ್ಟಲಿಗೆ ಜೋಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ತಂತಿಗಳನ್ನು ಉಕ್ಕಿನಿಂದ ಮತ್ತು ಕುದುರೆ ಕೂದಲಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾವಣಹತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಇದು ತಂತಿ ವಾದ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪಿಟೀಲಿನ ಆರಂಭಿಕ ಪೂರ್ವಗಾಮಿ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ನಂತರ, ಹನುಮಂತನು ರಾವಣಹತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಉತ್ತರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ತಂದನು. ಈ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯವು ರಾಜಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್‌ನ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಈ ಪಶ್ಚಿಮ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜಕುಮಾರರು ಕಲಿತ ಮೊದಲ ವಾದ್ಯ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸಮುದಾಯವಾದ ನಾಥ್ ಬವಾಸ್ ಮಾತ್ರ ಇಂದಿಗೂ ಈ ವಾದ್ಯವನ್ನು ನುಡಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಾದ್ಯವನ್ನು ರಾವಣನೇ ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ‘ರಾವನ್‌ಸ್ಟ್ರೋಮ್’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅದರ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಇಂದು ನಾವು ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ಪಿಟೀಲು ಮತ್ತು ವಯೋಲಾವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಆಧಾರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ಇದು ರಾವಣಹತ್ತಗೆ ಪಿಟೀಲಿನ ಆರಂಭಿಕ ಪೂರ್ವಜ ಎಂಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ನಮಗೆ ಸಂಗೀತಕ್ಕೂ ರಾವಣನಿಗೂ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ ಇದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ರಾವಣಹಥವು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಪುನರುತ್ಥಾನವನ್ನು ಮಾಡಿದೆ.

ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ಸಂಯೋಜಕ, ದಿನೇಶ್ ಸುಭಾಸಿಂಗ್, ತಮ್ಮ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ವಾದ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ; ಲೇಖಕ ಮೈಕೆಲ್ ಒಂಡಾಟ್ಜೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಬುಕರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಕಾದಂಬರಿ ‘ದಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪೇಷಂಟ್’ನಲ್ಲಿ ರಾವಣನ ಪಿಟೀಲು ಇತಿಹಾಸದ ಮೊದಲ ಪಿಟೀಲು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.

• ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಅವಹೇಳನ – ಎಂಟು ಜನರ ಮೇಲೆ ಮಾನನಷ್ಟ ದೂರು ದಾಖಲಿಸಿದ ರಿಮಾ ಕಲ್ಲಿಂಗಲ್
• ಕಾಳಿಂಗ ನಾವಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿ 2024 – ಯಾರಿಗೆ ಒಲಿಯಿತು ಅದೃಷ್ಟ?
• ಪೇಜರ್ ಸ್ಫೋಟ ಆಯ್ತು… ಈಗ ಲೆಬನಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಿಜ್ಬುಲ್ಲಾ ವಾಕಿ-ಟಾಕಿಗಳು ಸ್ಫೋಟ, 3 ಸಾವು – ಇಸ್ರೇಲ್ ನ ವಿನೂತನ ಯುದ್ಧತಂತ್ರ?
• ಅಂಬಲಪಾಡಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾ ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಕೆ. ಅಜಿತ್ ಕುಮಾರ್ ಆಯ್ಕೆ
• ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22ಕ್ಕೆ ಪಡುಬಿದ್ರಿಯಲ್ಲಿ ‘ನಾರಾಯಣ, ನರ-ನಾರಾಯಣ, ನಾಗಾಸ್ತ್ರ’ – ಅಮೋಘ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನ