‘ಇಡಗುಂಜಿ ಮೇಳ’ ಈ ಕೃತಿಯು ಇಡಗುಂಜಿ ಮೇಳ ಮೇಳದ ಕಲಾವಿದರ ಮಹತ್ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಶ್ರೀ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಜೋಶಿ ಅವರು ಬರೆದ ಮಹಾಪ್ರಬಂಧವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಓದುಗರ ಕೈ ಸೇರಿದ್ದು 1998ರಲ್ಲಿ. ಈ ಮಹಾ ಪ್ರಬಂಧದ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಚಿಂತನ ಪ್ರಕಾಶನ, ಹೆಬ್ಬಾಳ, ಮೈಸೂರು. ಇದು ಒಟ್ಟು ಇನ್ನೂರ ಮೂವತ್ತೈದು ಪುಟಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಮುನ್ನುಡಿಯನ್ನು ಬರೆದವರು ಡಾ.ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಷಿಯವರು.
ಈ ಪ್ರಬಂಧದ ರೂವಾರಿ ಡಾ. ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಜೋಶಿಯವರು ‘ನಿಮ್ಮೊಡನೆ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ತಮ್ಮ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ ಸಹಕರಿಸಿದ ಸರ್ವರನ್ನೂ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮಹಾಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬೆಳವು, ಉಳಿವಿಗೆ ಗಂಧದಂತೆ ಜೀವ ತೇಯ್ದ ಅಗಣಿತ ಅಜ್ಞಾತ ಕಲಾವಿದರುಗಳಿಗೆ ಗೌರವಪೂರ್ವಕ ಅರ್ಪಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕೃತಿಯು ಪೂರ್ವ ವೃತ್ತ, ಮೇಳ ನಡೆದುಬಂದ ದಾರಿ, ಕಲಾವಿದರ ಸಾಧನೆ -ಸಿದ್ಧಿ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲೆಗೆ ಇಡಗುಂಜಿ ಮೇಳದ ಕೊಡುಗೆಗಳು, ಇಂದಿನ ಸ್ಥಿತಿ-ಗತಿ ಎಂಬ ಐದು ವಿಭಾಗಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
ಮೊದಲ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ತಿಟ್ಟು ಎಂಬ ಬರಹಗಳಿವೆ. ಎರಡನೇ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೇಳದ ಹುಟ್ಟು, ಪ್ರಾರಂಭದ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳು, ಮೇಳದ ಸಂಚಾರ ಸ್ಥಗಿತವಾದಾಗ, ಮೇಳದ ಪುನಸ್ಸಂಘಟನೆ, ಎಂಬ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಮೂರನೆಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆರೆಮನೆ ಘರಾಣೆ, ಹಿಮ್ಮೇಳ, ಪುರುಷ ವೇಷಧಾರಿಗಳು, ಸ್ತ್ರೀ ವೇಷಧಾರಿಗಳು, ಹಾಸ್ಯಗಾರರು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣದ ವೇಷದವರು, ಅತಿಥಿ ಕಲಾವಿದರು, ಮ್ಯಾನೇಜರರು, ಯಕ್ಷಗಾನದ ಕವಿ ಎಂಬ ಬರಹಗಳಿವೆ.
ಮುಂದಿನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೇಳದ ಕೊಡುಗೆಗಳು, ಕೆರೆಮನೆ ಬಂಧುಗಳ ಕೊಡುಗೆಗೆಳು, ಇತರ ಕಲಾವಿದರ ಕೊಡುಗೆಗಳು ಎಂಬ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗೆಗೆ ಮಾಹಿತಿಗಳಿವೆ. ಕೊನೆಯ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇಂದಿನ ಸ್ಥಿತಿ ಗತಿಗಳ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೊರ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಕೆರೆಮನೆ ಶ್ರೀ ಶಂಭು ಹೆಗಡೆಯವರ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಲೇಖನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ಪುಸ್ತಕ ಪರಿಚಯ: ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ
