Sunday, January 19, 2025
Home Blog Page 374

ದಿನೇಶ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರ ಭಾವದಲೆಯಲ್ಲಿ…

ಯಾಕೋ ದಿನೇಶ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನೆನಪಾಗುತ್ತಾರೆ. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಸೊಲ್ಲು ಅಡಗಿ ಹೋಗದಿದ್ದರೂ ಚೆಂಡೆ ಮದ್ದಲೆಗಳ ಸದ್ದು ಮೊದಲಿನಂತೆ ಕೇಳಿಸದೇ ಇರುವ ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿಯೂ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ಮತ್ತೆ ನೆನಪಿನ ಸುಳಿಯಲ್ಲೊಮ್ಮೆ ಬಂದು ಹೋಗತ್ತಾರೆ. ನಾನು ಅವರನ್ನೊಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಪತ್ರಿಕೆಯ ಲೇಖನವೊಂದಕ್ಕೆ ಅವರನ್ನು ಮಾತಾಡಿಸಲು ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಅವರ ಮನೆಗಲ್ಲ. ಅದು ಪುತ್ತೂರಿನ ಕೆಮ್ಮಾಯಿಯ ವಿಷ್ಣು ಮಂಟಪಕ್ಕೆ. ಅಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಎಂದು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ತಾಣ ಭಗವಂತನ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯವೇ ಆಗಿತ್ತು. ಆ ದಿನ ಅವರು ನನಗೆ ಆತ್ಮೀಯರೇನೋ ಎಂದು ಅನಿಸಿತ್ತು. ತುಂಬಾ ಹೊತ್ತು ಮನಬಿಚ್ಚಿ ಮಾತಾಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಆಮೇಲೆ ನನಗೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಮುಖತಃ ಮಾತನಾಡುವ ಸಂದರ್ಭ ಈ ವರೆಗೆ ಒದಗಿ ಬಂದದ್ದಿಲ್ಲ. 

ಆ ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ್ದು ಕೆಲವು ರಂಗಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವತನಾಗಿ ಮಾತ್ರ. ಅವರು ಭಾಗವತ. ನಾನು ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಕ. ಅವರಿಗೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಗಡಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ಮಾತನಾಡಿಸುವ ಅವಕಾಶಗಳಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ನನಗೆ ಚೌಕಿಗೆ ನುಗ್ಗಿ ನಾನು ಇಂತಹವ ಎಂದು ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿ ಮಾತನಾಡಿಸುವ ಗುಣವೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯೇ. ನಿಜವಾಗಿ ಪತ್ರಿಕಾ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಕಲ್ಲನ್ನಾದರೂ ಮಾತನಾಡಿಸುವ ಗುಣವಿರಬೇಕು ಎಂಬುದು ಸತ್ಯವಾದರೂ ನನಗೆ ಅನಗತ್ಯವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿಸುವ ಹವ್ಯಾಸ ಬೆಳೆದು ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಒಮ್ಮೆ ಮಾತನಾಡಿದ ನೆನಪುಗಳು ಸದಾ ಹಸಿರಾಗಿದೆ. 

ಈ ನೆನಪು ನನಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಸಂಘಟಿಸುವವರಿಗೂ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರ ನೆನಪು ಇರಲೇ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಪ್ರಸಂಗಗಳಿಗೂ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರಿಗೂ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ. ಭಾವುಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿರುವ, ಕಥಾಪಾತ್ರಗಳಿರುವ ಪ್ರಸಂಗಕ್ಕೂ  ಭಾವಜೀವಿ ಭಾಗವತನಿಗೂ ಸರಿಯಾದ ಜೊತೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಂದು ಇತರರಿಗೆ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅರ್ಥವಲ್ಲ. ಅವರು ಉತ್ತಮರು ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆ ಇವರು ಕೆಟ್ಟವರು ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಹಾಗಾಗುವುದಿಲ್ಲ!

ಆದುದರಿಂದ ಮಾನಿಷಾದವೇ ಇರಲಿ ಅಥವಾ ದ್ರೌಪದಿ ವಸ್ತ್ರಾಪಹಾರವೇ ಇರಲಿ ಆ ದಿನದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಭಾವಜೀವಿ ಭಾಗವತ ದಿನೇಶ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ನೆನಪಾದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಮನಿಷಾದ ಪ್ರಸಂಗದ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸೀತೆಯರ ಸಂವಾದವೇ ಇರಲಿ ಅಥವಾ ದ್ರೌಪದಿ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಬೇಡುವ ಅಕ್ಷಯಾಂಬರದ ಪಾತ್ರಚಿತ್ರಣದ ಹಾಡುಗಳೇ ಇರಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ಕರುಣ ರಸದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಸಂಗಗಳಿಗೆ ಮತ್ತೂ ಒಂದು ಸೇರ್ಪಡೆ ‘ಸತ್ಯ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ’. ಇಲ್ಲಿ ಭಾಗವತರಿಗೂ ದುಃಖ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ ಹಾಡಲು ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಕರುಣೆಯ ಕಡಲಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗೇಳುತ್ತಾ ನೋಡಲು ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಸಂದರ್ಭಗಳಿವೆ. 

ಅಂತಹಾ ಪದ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದಾಗ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ಭಾವುಕರಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸಾಧನೆಯೇನೂ ಇಲ್ಲ ಅಂತ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಕೈ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತನ್ನನ್ನು ಕಾಣದ ಕೈಯೊಂದು ಪ್ರಚೋದಿಸಿ ರಾಗಗಳನ್ನು ಹಾಡಿಸುತ್ತಾ ಇದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಅವರು ತಾನು ಈ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ದಾಮೋದರ ಮಂಡೆಚ್ಚರೇ ಕಾರಣ ಎಂದು ವಂಚನೆಯಿಲ್ಲದೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.  ನಾನು ಇಂದು ಈ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಏನಾದರೂ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಅದು ದಾಮೋದರ ಮಂಡೆಚ್ಚರ ಪ್ರಸಾದವೇ ಹೊರತು ನನ್ನದೇನಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ಭಾವುಕರಾಗುತ್ತಾರೆ.

ತನ್ನನ್ನು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಭಾವ ಪರವಶತೆಗೆ ದೂಡುವ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳೆಂದರೆ ಅದು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕರುಣಾರಸ ಎನ್ನುವ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ಶೃಂಗಾರವನ್ನೂ ಅಷ್ಟೇ ಸುಲಲಿತವಾಗಿ ಹಾಡಬಲ್ಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದವರು. ಹೊಡಬಡಿಯ ಪ್ರಸಂಗವಾದ ಮೈರಾವಣ ಕಾಳಗವನ್ನೂ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಆಡಿಸಬಲ್ಲೆ ಎನ್ನುವ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರ ಇಷ್ಟದ ಪದ್ಯಗಳು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕರುಣ ರಸದ ಪದ್ಯಗಳು ಎಂದು ಅವರು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.  ದಾಮೋದರ ಮಂಡೆಚ್ಚರ ಹೆಸರು ಹೇಳುವಾಗಲೇ ಹನಿದುಂಬುವ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಒರೆಸುವ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎದ್ದ ಒಡನೆಯೇ ಕೇಳುವುದೇ ಮಂಡೆಚ್ಚರ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು.

ಎಷ್ಟೇ ಚೆನ್ನಾಗಿ ರಾಗಗಳನ್ನು ಹಾಡಲು ಗೊತ್ತಿದ್ದರೂ ಭಾವ ಇಲ್ಲದೆ ಅಭಿನಯಕ್ಕೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಬರಲಾರದು ಎಂದು ಹೇಳುವ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ರಾಗದ ಜೊತೆಗೆ ಭಾವಗಳನ್ನು ಸಮ್ಮಿಳಿತಗೊಳಿಸಿ ಹಾಡುವವರು. ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ ಹಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಬಿಕೆ ಇಟ್ಟವರು. ಕರುಣಾರಸದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೇ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹಾಡಿದರೂ ಧ್ವನಿ ಮತ್ತು ಭಾವ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ದುಃಖ ಬರಲಾರದು ಎಂದು ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.  

ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರು ಕೃಷಿ ಕಾಯಕದಲ್ಲೇ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡು ಮೇಳದ ತಿರುಗಾಟಕ್ಕೆ ಅಲಭ್ಯರಾಗುತ್ತಾರೆಯೋ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುದು ಅವರ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟದ್ದು. ಆದರೆ ಆಯ್ಕೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗೆ ಲಭ್ಯರಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದೇ ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ. ಆ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಅವರು ಹುಸಿಗೊಳಿಸದಿರಲಿ ಎಂದು ಹಾರೈಸುತ್ತೇನೆ. ಭಾವ, ರಾಗಗಳ ಮಾತು ಬಂದಾಗ ಕರುಣ, ಭಕ್ತಿಪ್ರಧಾನ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಬಂದಾಗ ಯಾವಾಗಲೂ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯರ ಹೆಸರು ಉಲ್ಲೇಖವಾಗದೆ ಇರಲಾರದು.  ಮುಂದಿನ ಯಕ್ಷಾಭಿಮಾನಿ ಪೀಳಿಗೆಯು ಆ ಬಗ್ಗೆ  ಕೇಳಿದರೆ ಅದು ಉತ್ತರ ದೊರಕದ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗದು.

ವಿಶ್ವ ಅರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ವೀಕ್ಷಿಸಿದ ‘ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷ ಜಾಗೃತಿ’

ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ಮಾರಕ ರೋಗ ಕೊರೋನಾ ವೈರಸ್ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವಲ್ಲಿ  ಜಗತ್ತೇ ಒಂದಾಗಿ ಮಹಾ ಅಭಿಯಾನವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ವಿಶ್ವ ಅರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ (WHO) ಈ ಬಗ್ಗೆ ಜನರನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸುವಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಜನಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಇಂತಹ ಜನಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವವರಿಗೂ ನಿರಂತರ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಿದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಮುಂದಾಳತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನವು  ವಿಶ್ವ ಅರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ. ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ  ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ‘ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷ ಜಾಗೃತಿ’ (Awareness about Covid-19) ಎಂಬ ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನ ವಿಶ್ವ ಅರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ.

ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸರಿಸುತ್ತಿರುವ ಕೊರೋನಾ ರೋಗದ ಪರಿಣಾಮ ಮತ್ತು ಎಚ್ಚರಿಕೆ, ಜಾಗೃತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಲು ವಿಶ್ವ ಅರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದ ಡಾ. ಟೆಡ್ರಾಸ್ ಅಧಾನೊಮ್ ಘೆಬ್ರೆಯೆಸೆಸ್  ನೇಮಿಸಿದ ತಜ್ಞರ ತಂಡವಾದ GOARN ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಹಾಗೂ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಸಿಂಗಾಪುರದ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಹೆಲ್ತ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ನ (NUHS) ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರೂ ಆದ ಪ್ರೊ| ಡೇಲ್ ಫಿಶರ್ ಅವರು ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಕೊರೋನಾ ಪ್ರಸರಣ ತಡೆಯ ಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ‘ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷ ಜಾಗೃತಿ’ ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ವಿಶ್ವದ ಅದರಲ್ಲೂ ಏಷ್ಯಾದ ಕೊರೋನಾ ಪೀಡಿತರ ಹಾಗೂ ಆತಂಕಿತ ಜನರ ಖಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಈ GOARN ತಂಡವು ಮುಂದಾದಾಗ ಸಿಂಗಪುರದ NUHS ನ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಎಂ. ಪ್ರಕಾಶ ಹಂದೆ, ಸಿಂಗಾಪುರ ಇವರು ಕಾಸರಗೋಡಿನ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ‘ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷ ಜಾಗೃತಿ’ ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸೂಚಿಸಿದರು.  

ಈ  ‘ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷ ಜಾಗೃತಿ’  ಎಂಬ  ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನ  ಸುಮಾರು 30 ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾದರೂ ಪ್ರೊ| ಪ್ರಕಾಶ ಹಂದೆಯವರ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ವಿಶ್ವ ಅರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಇದನ್ನು ಸುಮಾರು 4 ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ ಕಳುಹಿಸಲು ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು. ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಈ 4 ನಿಮಿಷದ  ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ  ‘ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷ ಜಾಗೃತಿ’  ಎಂಬ  ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನವು ವಿಶ್ವ ಅರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟು ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.

ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಯಕ್ಷಗಾನ ಮತ್ತು ಬೊಂಬೆಯಾಟ ಕಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೊಂದು ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸುದ್ದಿ ಹಾಗೂ ಕೊರೋನಾ ಜನ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಕಲೆಯ ಮೂಲಕ  ಉಂಟುಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಶ್ರಮಿಸಿದ  ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಹಾಗೂ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಯಶಸ್ಸಿನ ಹಿಂದಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಮಹಾನುಭಾವರೂ ಈ ರೋಗದ ನಿರ್ಮೂಲನಕ್ಕೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕೊಡುಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದಂತಾಗಿದೆ.  ಕೊರೋನಾ ನಿರ್ಮೂಲನಾ ಹಾಗೂ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಜೊತೆ ಕೈ ಜೋಡಿಸುವಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನೂ ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನವು ಪ್ರೊ| ಡೇಲ್ ಫಿಶರ್ ಹಾಗೂ ಪ್ರೊ| ಪ್ರಕಾಶ ಹಂದೆಯವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ 

 ‘ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷ ಜಾಗೃತಿ’  ಎಂಬ  ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಯು ಟ್ಯೂಬ್ ಲಿಂಕ್ ಕೆಳಗಡೆ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ.  

 ‘ಕೊರೋನಾ ಯಕ್ಷ ಜಾಗೃತಿ’  ಎಂಬ  ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನ

ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟಿ ಕಾರ್ಕಳ – ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿ

ಯಕ್ಷಗಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ರೂಪವು (ಆಂಗಿಕ ಸೌಂದರ್ಯ) ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಲ್ಲೊಂದು. ಇದು ದೈವದತ್ತವಾಗಿ ದೊರೆಯುವಂತಹ ವಿಚಾರ. ಈ ಬಗೆಗೆ ಕಲಾವಿದನನ್ನು ಆಕ್ಷೇಪಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಆಕರ್ಷಕ ರೂಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರದಿದ್ದರೂ, ತನ್ನ ಪ್ರತಿಭಾ ವ್ಯಾಪಾರದಿಂದಲೇ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿ, ಯಕ್ಷನಾಯಿಕೆಯಾಗಿ ಖ್ಯಾತರಾದವರಿದ್ದಾರೆ.

ದೈಹಿಕ ಸೌಂದರ್ಯದ ಜತೆ ಪ್ರತಿಭಾಸೌಂದರ್ಯವೂ ಸೇರಿದರೆ ಕಲಾವಿದನಿಗೆ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ ಮೆರೆಯಲು ಬೇರಿನ್ನೇನು ಬೇಕು? ಯಕ್ಷಗಾನವು ದೃಶ್ಯಮಾಧ್ಯಮವೂ ಹೌದು. ಆದುದರಿಂದ ಸ್ತ್ರೀ ಸಹಜತೆಗೆ ಒಪ್ಪುವ ದೇಹ ಸೌಂದರ್ಯವೂ ಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಕಲಾವಿದರೂ ತಿಳಿದಿರುತ್ತಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ನಲುವತ್ತು-ನಲುವತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದಾಗ, ಅಥವಾ ವೃದ್ಧಿಯ ಪರಿಣಾಮದಿಂದ ತನುವಿನೊಳಗಿರುವ ತಾರುಣ್ಯವು ಮರೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಅರಿವಾದಾಗ ಸಹಜವಾಗಿ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಪುರುಷ ಪಾತ್ರಗಳತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುವುದನ್ನು ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು.

ಇವರು ಚತುರಮತಿಗಳು. ಗಳಿಸಿದ ಹೆಸರನ್ನು ಉಳಿಸಬೇಕು. ವೃತ್ತಿರಂಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಈ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನಹರಿಸಿದರೆ ತೆಂಕಿನಲ್ಲಿ ಕುಂಬಳೆ ಶ್ರೀಧರ ರಾಯರು ಮತ್ತು ಬಾಯಾರು ರಮೇಶ ಭಟ್ಟರನ್ನೂ, ಬಡಗಿನಲ್ಲಿ ನೀಲ್ಕೋಡು ಶಂಕರ ಹೆಗಡೆಯವರನ್ನೂ ನಮಗೆ ನೆನಪಾಗದೆ ಇರದು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಆಕರ್ಷಕ ರೂಪ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಕಳ ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರೂ ಒಬ್ಬರು. ಇವರು ಉಭಯತಿಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣರು. ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಹು ಬೇಡಿಕೆಯ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ ಮಿಂಚುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಜತೆಗೆ ಪುರುಷವೇಷಗಳನ್ನೂ ಅಷ್ಟೇ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಾಳಮದ್ದಳೆಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಆದುದರಿಂದ ನಿಜಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಇವರೊಬ್ಬ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಸವ್ಯಸಾಚಿ. 2003-2004ರಿಂದ ತೊಡಗಿ ಕಳೆದ ಹದಿನೆಂಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳದ ಸ್ತ್ರೀವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿ ಕಲಾಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀ ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರ ಹುಟ್ಟೂರು ಕಾರ್ಕಳದ ಸಮೀಪದ ಆನೇಕೆರೆ. ಶ್ರೀ ದರ್ಣಪ್ಪ ಶೆಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮತಿ ಲಲಿತಾ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾಗಿ 1980ನೇ ಇಸವಿ ಜನವರಿ 8ರಂದು ಜನನ. ಪ್ರಸ್ತುತ ವಾಸ ಕುಂದಾಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಸಿದ್ಧಾಪುರದಲ್ಲಿ. ಇವರದು ಕುರುಹಿನ ಶೆಟ್ಟಿ ಸಮಾಜ. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಡತನವಿದ್ದರೂ ಮನೆಯವರಿಗೆ ಹೃದಯ ಶ್ರೀಮಂತಿಗೆಯಿತ್ತು. ಅಜ್ಜಿ (ತಂದೆಯ ತಾಯಿ) ಯಕ್ಷಗಾನಾಸಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಜತೆ ಸಾಗಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಾಗೆಂದು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ತಾನು ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದನಾಗಬೇಕೆಂಬ ಕನಸನ್ನು ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟಿ ಅವರು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ.


ಕಾರ್ಕಳದ ಶ್ರೀ ರಾಮಪ್ಪ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಎಸ್.ಎನ್.ವಿ. ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ 9ನೇ ತರಗತಿಯ ವರೇಗೆ ಓದಿದ್ದರು. ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಶಾಲಾ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ತೊರೆಯಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಿತ್ತು. ಬಡತನವೂ ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರಣ. ಯಕ್ಷಗಾನದತ್ತ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುವ ಮೊದಲೇ ಇವರು ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರಾದ ಶ್ರೀ ರಮೇಶ್ ದೇವಾಡಿಗ ಅವರು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣರು. ಅವರ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಕಾರ್ಕಳದ ಜ್ಯೋತಿ ಯುವಕ ಮಂಡಲದ ಮಕ್ಕಳ ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು.

ಭೂಕೈಲಾಸ ನಾಟಕದ ರಾವಣನಾಗಿ ರಂಗಪ್ರವೇಶ. ಬಳಿಕ ಕೋಟಿ-ಚೆನ್ನಯ ನಾಟಕದ ಪೆರ್ಮಣ್ಣ ಬಲ್ಲಾಳನಾಗಿ. ನಂತರ ‘ಆಲಿಬಾಬಾ ಮತ್ತು ನಲುವತ್ತು ಕಳ್ಳರು’ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಮೊತ್ತಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರ. ಆಕರ್ಷಕ ರೂಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಮೆಚ್ಚುವಂತೆ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದರು. ಇದು ಇವರ ಕಲಾ ಬದುಕಿನ ಮೊದಲ ತಿರುವು. ಭದ್ರಬುನಾದಿಯೂ ಆಗಿತ್ತು. ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯಬೇಕೆಂದು ಎಲ್ಲರೂ ಸಲಹೆಗಳನ್ನಿತ್ತು ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ತುಂಬಿದ್ದರು. ಕಲಾಸಕ್ತಿಯು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು. ಅನೇಕ ಕಡೆ ಛದ್ಮವೇಷ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳಲ್ಲೂ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಬಹುಮಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. ತಾನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ವೇಷಭೂಷಣಗಳನ್ನು ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರೇ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಕಲೆಯೂ ಎಳವೆಯಲ್ಲೇ ಕರಗತವಾಗಿತ್ತು.

ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಟೈಲರಿಂಗ್ ಕಲಿತು ಶ್ರೀ ದಯಾನಂದ ರಾವ್ ಅವರ ಮಾಲಕತ್ವದ ‘ಶಿವಾಜಿ ಟೈಲರ್ಸ್’ನಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗ. ಕಲಾಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ದಯಾನಂದ ರಾವ್ ಅವರ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವೂ ಇತ್ತು. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದ ಶ್ರೀ ಸತೀಶ ಮಡಿವಾಳರ ಪರಿಚಯವಾಗಿತ್ತು. ಕಾರ್ಕಳ ಮಾರಿಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಮಹಮ್ಮಾಯಿ ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿಯ ವತಿಯಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸತೀಶ ಮಡಿವಾಳರಿಂದ ತೆಂಕುತಿಟ್ಟಿನ ಹೆಜ್ಜೆಗಾರಿಕೆ ಕಲಿಕೆ. ಅವರ ಮೂಲಕವೇ ಸುರತ್ಕಲ್ಲಿನ ಶ್ರೀ ಸದಾಶಿವ ಮಹಾಗಣಪತಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿಗೆ ಕಲಾವಿದನಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆ. ಶ್ರೀ ದಿಲೀಪ ಸುವರ್ಣರ ಸಂಚಾಲಕತ್ವ. ಪೂರ್ವರಂಗದಲ್ಲಿ ಬಾಲಗೋಪಾಲ, ಮುಖ್ಯ ಸ್ತ್ರೀವೇಷಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯ. ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಈ ತಂಡದ ನಲುವತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು.

ಈ ತಂಡದಲ್ಲಿ 3 ವರ್ಷ ವೇಷಗಾರಿಕೆ. ಜತೆಗೆ ಟೈಲರಿಂಗ್ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಳಿಕ ಬಪ್ಪನಾಡು ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷ ತಿರುಗಾಟ. ಸ್ತ್ರೀವೇಷದ ಜತೆ ಪುರುಷ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಶಶಿಪ್ರಭಾ ಪರಿಣಯದ ಮಾರ್ತಂಡತೇಜನ ಪಾತ್ರವನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಸಸಿಹಿತ್ಲು ಮೇಳ ಆರಂಭವಾದ ಸದ್ರಿ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಷ ತಿರುಗಾಟ. ಶ್ರೀ ರಮೇಶ ಕುಲಶೇಖರ ಅವರ ಜತೆ ವೇಷಗಾರಿಕೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಟೈಲರಿಂಗ್ ಕೆಲಸದಿಂದ ದೂರ ಉಳಿದು ಬದುಕಿಗಾಗಿ ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನೇ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.

ವರ್ಷಕ್ಕೆ 60ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಆಟಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಪುತ್ತಿಗೆ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಳದ ಚಿಕ್ಕಮೇಳದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಟ. ‘‘ಇದು ನಟನೆ ಮತ್ತು ಮಾತುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪಕ್ವತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿತ್ತು’’ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಚಿಕ್ಕಮೇಳಗಳನ್ನು ಆಕ್ಷೇಪಿಸುವವರಿಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಶಶಿಕಾಂತರು ಉತ್ತರ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಜತೆಗೆ ಈ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಸಮಯ ಕಳೆಯಲು, ಸಂಪಾದನೆಯ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದ ನೋಡದೆ, ಕಲಿಕೆಗಾಗಿಯೇ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಿರಿ ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನೂ ಚಿಕ್ಕಮೇಳದ ಕಲಾವಿದರಿಗೂ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

1999-2000ನೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮಂದರ್ತಿಯ ಮೂರನೇ ಮೇಳ ಆರಂಭವಾದಾಗ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸ್ತ್ರೀವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿ ಶಶಿಕಾಂತರು ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಬಡಗಿನ ತಿರುಗಾಟ, ಕುಣಿತದ ಮಾಹಿತಿಯೇ ಆಗ ಇದ್ದಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಆಕರ್ಷಣೆಯಿಂದಲೇ ಬಡಗಿನ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಕಲಾಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಮನ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಶಿರಳಗಿ ಭಾಸ್ಕರ ಜೋಷಿ ಮತ್ತು ರಾಮ ನಾೈರಿ ಅವರ ವೇಷಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಆಕರ್ಷಿತರಾದುದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಅವರ ಅಭಿನಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ  ಮಾರುಹೋಗಿದ್ದರು.

ಮಂದರ್ತಿ ಮೇಳದ ಸಂದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ನಡೆದ ಆಟ. ಸುಧನ್ವ ಮೋಕ್ಷ ಪ್ರಸಂಗದ ಕುವಲೆಯಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ರೀತಿ, ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನು ಕಲಾವಿದ ಶ್ರೀ ಸಂತೋಷ ಕುಮಾರ ಹಿಲಿಯಾಣ ಅವರು ಹೇಳಿಯೂ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು. ಪ್ರದರ್ಶನ ಮುಗಿದ ಬಳಿಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಕುವಲೆ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿದವನಿಂದಲೇ ಪ್ರಭಾವತಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿಸಬಹುದು ಎಂದಿದ್ದರಂತೆ. ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಶಿವಮೊಗ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆದ 24 ಗಂಟೆಯ ನಿರಂತರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನ ‘ಕಾಳಗೋತ್ಸವ’ದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಕುವಲೆ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಅಂದು ಬಳ್ಕೂರು ಕೃಷ್ಣ ಯಾಜಿ ಅವರು ಸುಧನ್ವನಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದರು. ಚಿಟ್ಟಾಣಿಯವರ ಅರ್ಜುನ. ಅದನ್ನು ನೋಡಿ ಮೆಚ್ಚಿದ ಕೆರೆಮನೆ ಶ್ರೀ ಶಂಭು ಹೆಗಡೆಯವರು ಮತ್ತೆ ಕಂಡಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಶಶಿಕಾಂತರನ್ನು ಕುವಲೆ ಎಂದೇ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ.

ಹೊಸ್ತೋಟ ಮಂಜುನಾಥ ಭಾಗವತರೂ, ನೆಬ್ಬೂರು ನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತರೂ ಹಾಗೆಯೇ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಮಂದಾರ್ತಿ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಬೇಳಿಂಜೆ ಶ್ರೀ ಸುಂದರ ನಾಯ್ಕರು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರು. ಯಕ್ಷಗಾನ ಕುಟುಂಬದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯುಳ್ಳ ಬೇಳಿಂಜೆ ಅವರದು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹೆಜ್ಜೆಗಾರಿಕೆಯೆಂದೂ, ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಅನುಕೂಲವಾಗಿತ್ತೆಂದೂ ಶಶಿಕಾಂತರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸ್ತ್ರೀವೇಷಧಾರಿಯಾದರೂ ಸ್ವಯಂಪ್ರತಿಭೆ ಮತ್ತು ಕಲಾಮಾತೆಯ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಒಳ್ಳೊಳ್ಳೆಯ ಪಾತ್ರಗಳು ಸಿಕ್ಕಿದ್ದವು. ಸದಾ ಅಧ್ಯಯನಶೀಲರಾದ ಇವರು ಸಿಕ್ಕ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿಯೇ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಕಲಿಕಾಸಕ್ತಿ, ಸದಾ ಓದು, ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದರ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಬೆಳೆದರು.

ಅನಿವಾರ್ಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಂದರ್ತಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ಮೇಳಕ್ಕೂ ಆಡಳಿತದ ಅಪ್ಪಣೆಯಂತೆ ಹೋಗಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ಖ್ಯಾತ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿ, ಗರತಿವೇಷಗಳ ಸರದಾರ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಶ್ರೀ ಎಂ. ಎ. ನಾಯ್ಕರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವೂ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. 3ನೇ ಮೇಳದಲ್ಲಿ 1 ವರ್ಷ ತಿರುಗಾಟ. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ, 2000-2001ರಲ್ಲಿ ಮಂದಾರ್ತಿ 4ನೇ ಮೇಳ ಆರಂಭವಾಗಿತ್ತು. ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರಿಗೆ 2ನೇ ಸ್ತ್ರೀವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿ ಭಡ್ತಿಯೂ ದೊರಕಿತ್ತು. 4ನೇ ಮೇಳದಲ್ಲಿ 3 ವರ್ಷ ತಿರುಗಾಟ. ಮಂದಾರ್ತಿ ಮಹಾತಾಯಿಯ ಅನುಗ್ರಹದಿಂದ ಸದರಿ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 4 ವರ್ಷಗಳ ತಿರುಗಾಟ.

ಸತತ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಕ್ಷಿಪ್ರಾತಿಕ್ಷಿಪ್ರ ಬೆಳೆದು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಕಲಾವಿದರಿವರು. ಕೇಕಯ ನಂದಿನಿ ಪ್ರಸಂಗದ ಕಲಹ ಮತ್ತು ಕೈಕೇಯಿ ಪಾತ್ರಗಳು ಹೆಸರು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಬಡಗಿನ ಹೆಜ್ಜೆಗಾರಿಕೆ ಕಲಿಯದೆ ಮೇಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದ್ದರೂ ಇಂತಹ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಷ್ಟು ಕ್ಷಿಪ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಇವರದು. ಕಲಾವಿದರಾದ ಇಟಗಿ ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ ಭಟ್ಟರು ಸನ್ಮಿತ್ರರಾಗಿ, ಒಡನಾಡಿಯಾಗಿ ಸಹಕರಿಸಿದ್ದರು. ಇಬ್ಬರೂ ಭಾಗವತರಿಂದ ಪ್ರಸಂಗ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ವರೇಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ನಂತರವೇ ನಿದ್ರಾಂಗನೆಯ ವಶವಾಗುತ್ತಿದ್ದರು.

ಮಂದಾರ್ತಿ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಭಾಗವತರಾಗಿದ್ದ ಹೆರಂಜಾಲು ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲ ಗಾಣಿಗರು ಶಶಿಕಾಂತರ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮೇಲೆ ಅವರ ಮೂಲಕವೇ ಶಶಿಕಾಂತರು ಸದ್ರಿ ಮೇಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದರು. ಆಗ ಎರಡೇ ಟೆಂಟ್ ಮೇಳ ಇದ್ದುದು. ಪೆರ್ಡೂರು ಮತ್ತು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ. ಹೊಸ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳನೇಕರು ಮೇಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪರ್ವಕಾಲ ಅದು. ಹೆರಂಜಾಲು ಭಾಗವತರ ಸೂಚನೆಯಂತೆ 2003-2004ರಲ್ಲಿ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಮೇಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರು ಕಳೆದ ಹದಿನೆಂಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಶ್ರೀ ಕಿಶನ್ ಕುಮಾರ್ ಹೆಗಡೆ ಅವರ ಸಂಚಾಲಕತ್ವದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಟ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಹೆಗಡೆ ಯಲಗುಪ್ಪ ಅವರ ಜತೆ ತಿರುಗಾಟ. ಡಾ. ವೈ. ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಶೆಟ್ಟಿ ವಿರಚಿತ ಪ್ರಸಂಗ ‘‘ಈಶ್ವರಿ ಪರಮೇಶ್ವರಿ’’ ಪ್ರಸಂಗದ ಈಶ್ವರಿ ಎಂಬ ಅತ್ತೆಯ ಪಾತ್ರ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಪರಮೇಶ್ವರಿಯಾಗಿ ಯಲಗುಪ್ಪರ ಅಭಿನಯ. ಯಲಗುಪ್ಪ- ಕಾರ್ಕಳ ಜೋಡಿಯು ಖ್ಯಾತವಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ತಾರಾಮೌಲ್ಯವನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಗರತಿ, ಗಯ್ಯಾಳಿ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರೂ ರಂಜಿಸಿದ್ದರು.

ಈ ಜೋಡಿಯು ಅದೇ ಖ್ಯಾತಿ, ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಈಗಲೂ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಮೂರೇ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳದ ಮುಖ್ಯ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ ಭಡ್ತಿ. ಮಳೆಗಾಲದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲೂ ಬಡಗುತಿಟ್ಟಿನ ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದರ ಜತೆ ಅಭಿನಯ. ಕೀಚಕವಧೆ ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ಚಿಟ್ಟಾಣಿಯವರ ಕೀಚಕನಿಗೆ ಸೈರಂಧ್ರಿಯಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದರು. ಅಂದು ಜಲವಳ್ಳಿ ವೆಂಕಟೇಶ ರಾಯರು ವಲಲ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಗೋಡೆ ನಾರಾಯಣ ಹೆಗಡೆಯವರ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಶಾರದೆಯಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸುವ ಅವಕಾಶವೂ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೆ ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬಡಗು ತೆಂಕಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಲಾವಿದರ ಜತೆ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಶಶಿಕಾಂತರು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪಾತ್ರವನ್ನೂ ತನ್ನ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ಕೆತ್ತಿ ಚಿತ್ರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವ ವಿಚಾರ.

ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಹೆರಂಜಾಲು, ರಾಘವೇಂದ್ರ ಮಯ್ಯ, ಶಬರಾಯರು, ಹಿಲ್ಲೂರು, ಕರ್ಕಿ ಪರಮೇಶ್ವರ ಭಂಡಾರಿ, ಕೋಟ ಶಿವಾನಂದ, ಬಳ್ಕೂರು, ಯಲಗುಪ್ಪ, ಕಣ್ಣಿಮನೆ, ಹುಡುಗೋಡು, ಮಂಕಿ ಈಶ್ವರ ನಾಯ್ಕ ಮೊದಲಾದ ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದರ ಒಡನಾಟ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು. ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರು ದ್ವಿಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ ಪ್ರಸಂಗ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪಲ್ಲವಿ. ರಾಜಕುಮಾರಿ ಮತ್ತು ಬೇಡರ ಹುಡುಗಿಯ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಭಾವಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿ ಪ್ರಸಂಗದ ಗೆಲುವಿಗೆ ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದರು. ಶಶಿಪ್ರಭೆ, ದ್ರೌಪದಿ ಮೊದಲಾದ ಕಸೆ ಸ್ತ್ರೀವೇಷಗಳಲ್ಲೂ ಹೆಸರನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು.

ಎಲ್ಲಾ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಗಳ ವೇಷಭೂಷಣಗಳ ಮತ್ತು ಕುಣಿತಗಳ ಬಗೆಗೆ ಪಾತಾಳ ವೆಂಕಟ್ರಮಣ ಭಟ್ಟರಿಂದಲೂ, ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ಮಾತುಗಾರಿಕೆಯ ಬಗೆಗೆ ಕೋಳ್ಯೂರು ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾಯರಿಂದಲೂ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಕಲಾವಿದರಿವರು. ನಾಟಕ ರಂಗದ ಜೀವನ್‍ರಾಂ ಸುಳ್ಯ, ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ ಕವತ್ತಾರು, ಪ್ರಶಾಂತ್ ಉದ್ಯಾವರ ಇವರುಗಳಿಂದ ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ನಾಟಕೀಯತೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದೆಂಬ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು.

ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಪಾತ್ರಗಳಾದ ಅಂಬೆ, ದಾಕ್ಷಾಯಿಣಿ, ಚಂದ್ರಮತಿ ಮೊದಲಾದ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಶಶಿಕಾಂತರಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಉತ್ಸಾಹ. ಬಹುತೇಕ ಭೀಷ್ಮನ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲಾ ಕಲಾವಿದರ ಜತೆ ಅಂಬೆಯಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವಾರು ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದರು, ವಿದ್ವಾಂಸರು ನೀಡಿದ ಉತ್ತಮ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಅಂಬೆಯ ಪಾತ್ರನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಹಾರವಾಗಬೇಕಾದರೆ ಹಲವು ಮುತ್ತುಗಳನ್ನು ಪೋಣಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಎಲ್ಲರೂ ನೀಡಿದ ಒಳ್ಳೆಯ ವಾಕ್ಯಗಳೆಂಬ ಮುತ್ತುಗಳನ್ನು
ಪೋಣಿಸಿ ಶಶಿಕಾಂತರು ಅಂಬೆ ಎಂಬ ಪಾತ್ರರೂಪದ ಹಾರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೊರ್ಗಿ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ ಉಪಾಧ್ಯಾಯರಂತವರೂ ಪೂರ್ತಿ ಆಟವನ್ನು ನೋಡಿ ಮೆಚ್ಚಿ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಅಂಬೆ ಅಗ್ನಿಪ್ರವೇಶ ಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭದ ಇವರ ಅಭಿನಯವು ಮೆಚ್ಚುಗೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಜನರು ಈಗಲೂ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಶಂಸೆಯಾಗಲೀ ಟೀಕೆಯಾಗಲೀ, ಕಲಾವಿದನ ಅಭಿನಯವು ಜೀವಂತವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯೇ ಆಗಿದೆ. ನಾಟಕೀಯ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಸಂದರ್ಭಾನುಸಾರವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡರೆ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಪರಂಪರೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ಬಾರದಂತೆ ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು. ಸತತ ಅಭ್ಯಾಸಿಯಾಗಿ ಕಲಾವಿದರು ತಮ್ಮ ಗರಿಷ್ಠ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಲೇಬೇಕು. ನಾವು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಪಾತ್ರವು ಜೀವಂತವಾಗಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಕಲಾವಿದರೂ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಕಲಾವಿದರೇ ಕಾಣಿಸಲು ಹೊರಟರೆ ಪಾತ್ರವು ಸಾಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರದರ್ಶನವೂ ಸೋಲುತ್ತದೆ. ಪಾತ್ರದ ಜೀವನಾಡಿಯನ್ನು ತಿಳಿದು ಅಭಿನಯಿಸಬೇಕು. ಎಲ್ಲಿ, ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕು, ಯಾವ ಪದ್ಯಕ್ಕೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬೇಕುಎಂಬ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೂ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಶಶಿಕಾಂತರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಹು ಬೇಡಿಕೆ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾದ ಇವರನ್ನು ಅನೇಕ ಸಂಘ-ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಗುರುತಿಸಿ ಗೌರವಿಸಿವೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ವೃತ್ತಿ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಮೊತ್ತ ಸಿಕ್ಕಿದ ಮೊತ್ತಮೊದಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿ), ಡಾ| ಶಾಂತಾರಾಮ್ ಪುರಸ್ಕಾರ, ಶ್ರೀರಾಮ ವಿಠಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಶ್ರೀ ಕುಂದೇಶ್ವರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಸುಧನ್ವ ಮೋಕ್ಷ ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವತಿಯಾಗಿಯೂ, ಸುಧನ್ವನಾಗಿಯೂ, ಕರ್ಣಪರ್ವ ಶಲ್ಯನಾಗಿಯೂ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಬೆಂಗಳೂರು ರವೀಂದ್ರ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ತೆಂಕುಬಡಗಿನ ಕೂಡಾಟ. ಗೋವಿಂದ ಭಟ್ಟರ ಇಂದ್ರಜಿತುವಿಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣನಾಗಿ ಇವರು ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದ ನೆನಪು ನನಗೆ. ಶ್ರೀ ಶಶಿಕಾಂತ್ ಶೆಟ್ಟಿ ಅವರು ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ತಾಳಮದ್ದಳೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಧಾರಿಯಾಗಿಯೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. 

ಟೈಲರಿಂಗ್ ಕಲಿತುದು ಇವರ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೂ ಅನುಕೂಲವಾಗಿತ್ತು. ಯಕ್ಷಗಾನ ಉಡುಗೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಿ ಕೆಲವು ಮೇಳಗಳಿಗೆ ಒದಗಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀಮತಿ ದೇವಿಕಾ ಅವರು ಪತಿಯ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಕೈಜೋಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ದೇವಿಕಾ ಅವರ ಜತೆ ವಿವಾಹ. ಶ್ರೀ ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟಿ ದೇವಿಕಾ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು. ಹಿರಿಯ ಪುತ್ರ ಮಾ| ಶಿವರಂಜನ್ 6ನೇ ತರಗತಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ. ನಾಟ್ಯ ಕಲಿತು ವೇಷ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಕಿರಿಯ ಪುತ್ರ ಮಾ| ಪ್ರಿಯದರ್ಶನ್ ಒಂದನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಶ್ರೀ ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರು ದುಬಾೈ, ಮಸ್ಕತ್, ಕುವೈಟ್‍ಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲೂ ಭಾಗವಹಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಇವರಿಂದ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಲಾಸೇವೆಯು ನಡೆಯಲಿ. ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸ್ತ್ರೀಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾದ ಕಾರ್ಕಳ ಶ್ರೀ ಶಶಿಕಾಂತ ಶೆಟ್ಟರಿಗೆ ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳೆಲ್ಲರ ಪರವಾಗಿ ಶುಭಾಶಯಗಳು.

ಲೇಖಕ: ಶ್ರೀ ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ

ಲೇಖಕ: ಶ್ರೀ ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ

ಶಂಕರ ಭಾಗವತ ಯಲ್ಲಾಪುರ – ಬಡಗುತಿಟ್ಟಿನ ಅನುಭವೀ ನಾದೋಪಾಸಕ

ಶ್ರೀ ಶಂಕರ ಭಾಗವತ ಯಲ್ಲಾಪುರ ಅವರು ಬಡಗುತಿಟ್ಟಿನ ಹಿರಿಯ ಮದ್ದಳೆಗಾರರು. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಅನುಭವೀ ನಾದೋಪಾಸಕರು. ಸುಮಾರು ನಲುವತ್ತೆಂಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕಲಾಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶಿರಸಿಯಲ್ಲಿ
ನಾದಶಂಕರ ಕಲಾಶಾಲೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮದ್ದಳೆಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ತಬಲಾವಾದನದ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಕಲಿಕಾಸಕ್ತರಿಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕಲಾಬದುಕಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ನೆಬ್ಬೂರು, ಉಪ್ಪೂರರು, ಕಡತೋಕಾ ಮಂಜುನಾಥ
ಭಾಗವತ, ಕಡತೋಕಾ ಕೃಷ್ಣ ಭಾಗವತ, ನರಸಿಂಹದಾಸ ಭಾಗವತ, ಕಡತೋಕಾ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತ, ಕಾಳಿಂಗ ನಾವಡ, ಧಾರೇಶ್ವರ, ಕೊಳಗಿ ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆ, ವಿದ್ವಾನ್ ಗಣಪತಿ ಭಟ್ಟರು ಮೊದಲಾದವರ ಭಾಗವತಿಕೆಗೆ ಮದ್ದಳೆ ನುಡಿಸಿದ ಅನುಭವಿಗಳು. ತೆಂಕುತಿಟ್ಟು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಗಾಯಕರಾದ ಶ್ರೀ ದಿನೇಶ್ ಅಮ್ಮಣ್ಣಾಯ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ರವಿಚಂದ್ರ ಕನ್ನಡಿಕಟ್ಟೆ ಅವರ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಗೂ ಸಾಥಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಬಡಗುತಿಟ್ಟಿನ ಅನೇಕ ಯುವ ಭಾಗವತರುಗಳ ಜತೆಗೂ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಮದ್ದಳೆಗಾರರಾಗಿ ಸಹಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬಡಗುತಿಟ್ಟಿನ ಹಿರಿಯ ಮದ್ದಳೆಗಾರರಾದ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ನಾೈಕ, ಗುಡಿಗಾರರು, ಕಿನ್ನೀರು ನಾರಾಯಣ ಹೆಗಡೆ, ಕಟ್ಟೆ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಆಚಾರ್ಯ, ಕೋಟ ಮಹಾಬಲ ಕಾರಂತ ಮೊದಲಾದವರೊಂದಿಗೆ ಸಹಕಲಾವಿದನಾಗಿ ಪಳಗಿದವರು. ಅಲ್ಲದೆ ಅನೇಕ ಯುವ ಕಲಾವಿದರೊಂದಿಗೆ, ಹಿರಿಯನಾಗಿ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ತೆಂಕುತಿಟ್ಟಿನ ಮದ್ದಳೆಗಾರರಾದ ಚಿಪ್ಪಾರು ಕೃಷ್ಣಯ್ಯ ಬಲ್ಲಾಳ್, ದೇಲಂತಮಜಲು, ಕೃಷ್ಣಪ್ರಕಾಶ ಉಳಿತ್ತಾಯ ಮೊದಲಾದವರೊಂದಿಗೂ ನುಡಿಸಾಣಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಜತೆಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಯಲ್ಲಾಪುರ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರ ಅನೇಕ ಶಿಷ್ಯಂದಿರು ಇಂದು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಮದ್ದಳೆಗಾರರಾಗಿ ಬಡಗುತಿಟ್ಟು ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರ ಹುಟ್ಟೂರು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಯಲ್ಲಾಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಶಿಸ್ತುಮುಡಿ ಗ್ರಾಮ. ಶ್ರೀ ರಾಮಚಂದ್ರ ಭಾಗವತ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮತಿ ಕಮಲಾ ಆರ್. ಭಾಗವತ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾಗಿ 1955ನೇ ಇಸವಿ ಒಕ್ಟೋಬರ್ ಒಂದನೇ ತಾರೀಕಿನಂದು ಜನನ. ಆನಗೋಡ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ತರಗತಿ ವರೆಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆ. ಇವರು ಜನಿಸಿದ್ದು ಯಕ್ಷಗಾನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯುಳ್ಳ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ. ತಂದೆಯವರು ಮದ್ದಳೆವಾದಕರಾಗಿದ್ದರು. ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ನಾರಾಯಣ
ಭಾಗವತರೂ ಮದ್ದಳೆಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಸುಮಾರು ನಲುವತ್ತೈದು ಸದಸ್ಯರಿದ್ದ ಕೂಡುಕುಟುಂಬ ಇವರದು. ಶಂಕರ ಭಾಗವತರಿಗೆ ಎಳವೆಯಲ್ಲೇ ಯಕ್ಷಗಾನಾಸಕ್ತಿ ಇತ್ತು. ತಾನೊಬ್ಬ ಮದ್ದಳೆಗಾರನಾಗಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆಯೂ
ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಬಾಲಕನಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ವಾದನ ಕಲೆಯತ್ತ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಸರಿಯಾಗಿ ಕಲಿಯುವ ಮೊದಲೇ ಸೊಗಸಾಗಿ ಮದ್ದಳೆ ಬಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮದ್ದಳೆ ನುಡಿಸುವ ಕಲೆಯು ಇವರಿಗೆ ರಕ್ತಗತವಾಗಿಯೇ ಒಲಿದಿತ್ತು. ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದು, ಉಪ್ಪೂರ ಭಾಗವತರ ಹಾಡಿಗೆ ಸಾಥಿಯಾಗಿದ್ದ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ನಾೈಕರ ವಾದನ ಕುಶಲತೆಗೆ ಮನಸೋತಿದ್ದರು. ಶಂಕರ ಭಾಗವತರು ತನ್ನ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಕುಳಿತು ಮದ್ದಳೆ ನುಡಿಸುವುದನ್ನು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯನೇ ಆಗಿದ್ದ ಕಬ್ಬಿನಗದ್ದೆ ಮಹಾಬಲ ಭಾಗವತರು ಗಮನಿಸಿದ್ದರು. ಅವರೂ ಮದ್ದಳೆಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರಿಗೆ ಮಹಾಬಲ ಭಾಗವತರು ನುಡಿಸಾಣಿಕೆಯ ತರಬೇತಿಯನ್ನೂ ನೀಡಿದ್ದರು.

ಒಮ್ಮೆ ಗೋಕರ್ಣ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಲು ಶಂಕರ ಭಾಗವತರು ತೆರಳಿದ್ದರು. ಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಕುಳಿತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದ್ದರು. ಶಂಕರ ಭಾಗವತರಿಗೆ ಅವರನ್ನು ಎಲ್ಲೋ ನೋಡಿದ ನೆನಪು. ಹತ್ತಿರ ಹೋಗಿ ಮಾತನಾಡಿದಾಗ ಅವರಾರೆಂದು ತಿಳಿದು ಸಂತೋಷವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದವರು ಬೇರಾರೂ ಅಲ್ಲ. ಖ್ಯಾತ ಮದ್ದಳೆಗಾರ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ನಾೈಕರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲಾವಿದರಾದ ಏಕ್ಟರ್ ಗಜಾನನ ಜೋಷಿಯವರು. ಮದ್ದಳೆ ಕಲಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡಾಗ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ನಾೈಕರು, ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆಯ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದ್ದರು. ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರು ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗಿದ್ದರು. ಬೆಳ್ಳಂಜೆ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ನಾೈಕರ ಶಿಷ್ಯನಾಗಿ ಮದ್ದಳೆ ಕಲಿತರು. ಕವ್ವಾಳೆ ಗಣಪತಿ ಭಾಗವತರು ಕಲಿಕಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಇವರ
ಸಹಪಾಠಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಕವ್ವಾಳೆ ಅವರು ಬಡಗುತಿಟ್ಟಿನ ವಾದನಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನುರಿತು ಹೆಸರನ್ನು ಗಳಿಸಿದವರು. ಶಂಕರ ಭಾಗವತರ ಮೊದಲ ತಿರುಗಾಟ ಕೆರೆಮನೆ ಶಿವರಾಮ ಹೆಗಡೆ ಅವರ ಕೆರೆಮನೆ ಮೇಳದಲ್ಲಿ. ನೆಬ್ಬೂರು, ಕೆಪ್ಪೆಕೆರೆ ಸುಬ್ರಾಯ ಭಾಗವತ, ಕೊಗ್ಗ ಆಚಾರಿ ಕೊಲ್ಲೂರು, ಕೆರೆಮನೆಯ ಶಿವರಾಮ ಹೆಗಡೆ, ಶಂಭು ಹೆಗಡೆ, ಮಹಾಬಲ ಹೆಗಡೆ, ಮೂರೂರು ದೇವರು ಹೆಗಡೆ, ಕೊಕ್ಕಡ ಈಶ್ವರ ಭಟ್ ಮೊದಲಾದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾವಿದರ ಒಡನಾಟವು ದೊರಕಿತ್ತು. ಮೊದಲ ತಿರುಗಾಟದ ನಂತರ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ತರಬೇತಿಗಾಗಿ ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದ್ದರು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಅಮೃತೇಶ್ವರೀ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಟ. ನಾರ್ಣಪ್ಪ ಉಪ್ಪೂರ ಮತ್ತು ಕೆಪ್ಪೆಕೆರೆ ಅವರುಗಳ ಭಾಗವತಿಕೆ. ದುರ್ಗಪ್ಪ ಗುಡಿಗಾರರ ಜತೆ ತಿರುಗಾಟ. ಏಕ್ಟರ್ ಜೋಷಿ, ಮಲ್ಪೆ ಶ್ರೀ ವಾಸುದೇವ ಸಾಮಗರು, ಎಂ. ಎ. ನಾಯ್ಕ, ಕೋಟ ವೈಕುಂಠ, ಚಿಟ್ಟಾಣಿ ರಾಮಚಂದ್ರ ಹೆಗಡೆ, ಸುರುಗಿಕಟ್ಟೆ ಹಿರಿಯ, ಸಾಲ್ಕೋಡು ಗಣಪತಿ ಹೆಗಡೆ (ಹಾಸ್ಯಗಾರರು), ನಗರ ಜಗನ್ನಾಥ ಶೆಟ್ಟಿ ಮೊದಲಾದವರ ಒಡನಾಟ. ಅಮೃತೇಶ್ವರೀ ಮೇಳದಲ್ಲಿ 2 ವರ್ಷಗಳ ತಿರುಗಾಟ.

ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿಗಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆ ಕಲಿಕಾಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ. ಅದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಾಳಿಂಗ ನಾವಡರ ಗೆಳೆತನವಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ನಾವಡರು ಅಮೃತೇಶ್ವರೀ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಭಾಗವತರಾಗಿದ್ದರು. ಮುಂದೆ ಕಾಳಿಂಗ ನಾವಡರ ಜತೆ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳ ಸೇರಿದ್ದರು. ಹದಿನೈದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕಾಳಿಂಗ ನಾವಡರಿಗೆ ಜತೆಯಾಗಿ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸಾಯ. ಕಿಶನ್ ಹೆಗ್ಡೆಯವರ ನೇತೃತ್ವದ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ನಾರಾಯಣ ಶಬರಾಯರ ಜತೆಗೂ 4 ವರ್ಷ ತಿರುಗಾಟ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಶಿರಸಿಯ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಮಾರಿಕಾಂಬಾ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಪ್ಪೆಕೆರೆ ಸುಬ್ರಾಯ ಭಾಗವತರು ಮತ್ತು ಕೆ. ಪಿ. ಹೆಗಡೆಯವರ ಜತೆ 5 ವರ್ಷಗಳ ಕಲಾಸೇವೆ. ಶಂಕರ ಭಾಗವತರಿಗೆ ಖ್ಯಾತ ಕಲಾವಿದ ಪಿ. ವಿ. ಹಾಸ್ಯಗಾರರ ಒಡನಾಟವೂ ದೊರಕಿತ್ತು. ಪೆರ್ಡೂರು ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಧಾರೇಶ್ವರರ ಜತೆ ಒಂದು ವರ್ಷ ತಿರುಗಾಟ. ಬಳಿಕ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರು ಮೇಳದ ತಿರುಗಾಟದಿಂದ ದೂರ ಉಳಿದಿದ್ದರು. ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳದ ತಿರುಗಾಟದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಜಿ. ಆರ್. ಹೆಗಡೆ, ಮತ್ತಿಗಾರ ದೊಡ್ಮನೆ ಅವರಿಂದ ತಬಲಾ ಕಲಿತಿದ್ದರು. ತಬಲಾ ಕಲಿಕೆಯು ಯಕ್ಷಗಾನ ಮದ್ದಳೆವಾದನಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಿತ್ತೆಂಬುದು ಶಂಕರ ಭಾಗವತರು ಅನುಭವಿಸಿದ ಸತ್ಯ. ‘‘ಮದ್ದಳೆಗಾರರಿಗೆ ಪ್ರಸಂಗಜ್ಞಾನವು ಬೇಕು. ಕಥೆಯ ನಡೆಯು ತಿಳಿದಿರಬೇಕು. ಮಾತನಾಡುವುದೂ ಒಂದು ಕಲೆ. ಎಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಯಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅವನು ಮಾತುಗಾರನಾಗಲು ಅಸಾಧ್ಯ. ಮೃದಂಗವಾದಕನಿಗೂ ಭಾಗವತನ ಹಾಡಿಗೆ, ವೇಷಧಾರಿಗಳ ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಸಂಭಾಷಣೆಗಳಿಗೆ ಹೇಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂಬುದು ತಿಳಿದಿರಬೇಕು. ಅರ್ಥಜ್ಞಾನವನ್ನೂ ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಪ್ರದರ್ಶನವು ವಿಜೃಂಭಿಸುವಲ್ಲಿ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಗುಣವೂ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಹೀಗಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಆತ ಯಶಸ್ವೀ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ತಾನೂ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ.’’ ಮದ್ದಳೆಗಾರರು ಹೇಗಿರಬೇಕೆಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರ ಉತ್ತರವಿದು.

ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆ ಕಲಿಕಾ ಕೇಂದ್ರದ ನಾಟ್ಯಗುರುವಾಗಿದ್ದ ವೀರಭದ್ರ ನಾಯಕರೂ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದ್ದರು. ಕೆರೆಮನೆ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತ ಮದ್ದಳೆಗಾರ ಕಿನ್ನೀರ ನಾರಾಯಣ ಹೆಗಡೆಯವರ
ಮತ್ತು ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟೆ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಆಚಾರ್ಯರ ಒಡನಾಟವು ಕಲಿಕೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಿತ್ತು. ಕಿನ್ನೀರ ನಾರಾಯಣ ಹೆಗಡೆಯವರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಿಯೂ ಮದ್ದಳೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ್ದರು. ಶಂಕರ ಭಾಗವತರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲಾ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಳಿಂಗ ನಾವಡರ ಜತೆ ಭಾಗವಹಿಸಿದವರು. ಧಾರವಾಡ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಕೇಂದ್ರವು ಇವರ ಮೃದಂಗ ವಾದನಕ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನೂ ನೀಡಿತ್ತು. ಕಲಾಬದುಕಿನುದ್ದಕ್ಕೂ ಸಹಕಲಾವಿದರ, ಸಂಘಟಕರ, ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳ ಸಹಕಾರವು ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು ಎನ್ನುವ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರಿಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಅಕಾಡಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯೂ ಬಂದಿತ್ತು. ಇನ್ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸನ್ಮಾನಗಳೂ ನಡೆದಿವೆ. ವಿದೇಶ ಪ್ರಯಾಣದ ಭಾಗ್ಯವೂ ಒದಗಿಬಂದಿತ್ತು. ದುಬಾೈ, ಕುವೈಟ್, ಕೆನಡಾ, ಸಿಂಗಾಪೂರ್‍ಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಮದ್ದಳೆವಾದನದ ಕೈಚಳಕವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದಂಟಕಲ್ ಶ್ರೀ ಗಣಪತಿ ಹೆಗಡೆ ಮತ್ತು ಸರ್ವೇಶ್ವರೀ ಹೆಗಡೆ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರಿ ವಿನೋದಾ ಭಾಗವತ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರ ಬಾಳಸಂಗಾತಿ. ಶಂಕರ ಭಾಗವತ ವಿನೋದಾ ಭಾಗವತ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು. ಪುತ್ರ ದರ್ಶನ್ ಭಾಗವತ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿ. ಸೊಸೆ ಶ್ರೀಮತೀ ಶಿಲ್ಪ ದರ್ಶನ್. ಮೊಮ್ಮಗಳು ಕು| ಪೂರ್ವಿ. ಪುತ್ರಿ ಕು ಪೂಜಾ ಎಸ್. ಭಾಗವತ ಪದವೀಧರೆ. ಶಿರಸಿಯ ಟಿ.ಆರ್.ಸಿ. ಸೊಸೈಟಿಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥೆ. ಶಂಕರ ಭಾಗವತರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಗಳಿಕೆಯಿಂದಲೇ ಮಕ್ಕಳಿಬ್ಬರಿಗೂ ವಿದ್ಯೆ ಕೊಡಿಸಿದ್ದರು. ಶ್ರೀಯುತರಿಗೆ ಕಲಾಮಾತೆಯ ಅನುಗ್ರಹವು ಸದಾ ಇರಲೆಂಬ ಹಾರೈಕೆಗಳು. ು

ಲೇಖಕ: ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ

ಸಾಹಿತಿ, ಸಂಶೋಧಕ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ 

ಕನ್ನಡ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಕಾಸರಗೋಡು ಪ್ರದೇಶದ ಕವಿಗಳ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರವಾದುದು. ಅವರುಗಳಲ್ಲಿ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯನವರೂ ಒಬ್ಬರು. ಶ್ರೀಯುತರ ಜೀವಿತಾವಧಿ 1930 – 1979. ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆಯ ಬಳಿಕ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಇವರು ಯಕ್ಷಗಾನ, ನಾಟಕ, ಸಂಗೀತ ಮೊದಲಾದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದವರಾಗಿದ್ದರು. ಭಾಷಾವಾರು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ರಚನೆಯಾದಾಗ ಕಾಸರಗೋಡು ಮತ್ತೆ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಬೇಕೆಂದು ನಡೆದ ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯನವರು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಇವರು ಲೇಖಕರಾಗಿ, ಪ್ರಸಂಗಕರ್ತರಾಗಿಯೂ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರು. ಇವರು ಬರೆದ ಕೆಲವು ಕೃತಿಗಳು ಕೇರಳ ಸರಕಾರದ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆಯ ಉಪಪಠ್ಯವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯನವರು ಬರೆದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲೇಖನಗಳೂ ಕನ್ನಡದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯನವರ ಪುತ್ರರಾದ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಯ್ಯ ಅವರು ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮೇಳದ ಭಾಗವತರು. ತೀರ್ಥರೂಪರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ ಸ್ಮಾರಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ (ರಿ) ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವುದು ಸಂತೋಷದ ವಿಚಾರ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ನಿರಂತರ ಕಲಾಸಂಬಂಧೀ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ‘ಸಾಹಿತಿ ಸಂಶೋಧಕ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯ’ ಎಂಬ ಈ ಕೃತಿಯು ಪ್ರಕಟಗೊಂಡದ್ದು 2018ರಲ್ಲಿ. ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ  ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ಶ್ರೀ ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯನವರ ಕುರಿತಾದ ಪುಸ್ತಕ ಇದು. ಈ ಕೃತಿಯ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಕಾಂತಾವರ (ರಿ) ಕಾರ್ಕಳ ಸಂಸ್ಥೆ. ಲೇಖಕರು ಶ್ರೀ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕೆ. ಉಳಿಯತ್ತಡ್ಕ. ಗೌರವ ಸಂಪಾದಕರು ಡಾ. ನಾ. ಮೊಗಸಾಲೆ. ಸಂಪಾದಕರು ಡಾ. ಬಿ. ಜನಾರ್ದನ ಭಟ್. ಮೊದಲಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಕಾಂತಾವರ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ  ಡಾ. ನಾ. ಮೊಗಸಾಲೆಯವರ ಮಾತುಗಳು ಲೇಖನ ರೂಪದಲ್ಲಿದೆ. ಮುಂದೆ ಭಾಗ ಒಂದರಲ್ಲಿ ‘ಜೀವನ ಸಾಧನೆ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ವೆಂಕಪ್ಪಯ್ಯನವರ ಬದುಕು ಸಾಧನೆಗಳ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾಗ ಎರಡರಲ್ಲಿ ನುಡಿನಮನ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಡಾ. ಪಿ. ವೆಂಕಟರಾಜ ಪುಣಿಚಿತ್ತಾಯ, ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿ, ಎಂ. ವಿ. ಭಟ್ ಮಧುರಂಗಾನ, ಅಳಕ್ಕೆ ಮಹಾಲಿಂಗ ಭಟ್ಟ , ಕೆ.ವಿ. ರಮೇಶ ಕಾಸರಗೋಡು, ಪುತ್ತಿಗೆ ರಘುರಾಮ ಹೊಳ್ಳ, ಜಯರಾಮ ಕಾರಂತ ದೇಶಮಂಗಲ, ಶಂಕರನಾರಾಯಣ ಮಯ್ಯ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು, ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮಯ್ಯ ಸಿರಿಬಾಗಿಲು ಇವರುಗಳ ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಭಾಗ ಮೂರರಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ಲೇಖನಗಳು ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಹದಿನೇಳು ವಿಮರ್ಶಾ ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಭಾಗ ನಾಲ್ಕರಲ್ಲಿ ಜಯರಾಮ ದೇವಸ್ಯ ನೀರ್ಚಾಲು, ಶಿವರಾಮ ಕಾಸರಗೋಡು ಇವರ ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಬಳಿಕ ಸುಮಾರು ಹದಿನೆಂಟು ಕಪ್ಪು ಬಿಳುಪಿನ ಚಿತ್ರಗಳಿದ್ದು ಇದು ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಕಾಂತಾವರವು ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆ. ಸಂಘದ ‘ನಾಡಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ’ ಎಂಬ ಗ್ರಂಥಮಾಲೆಯ ಇನ್ನೂರ ಐವತ್ತೆರಡನೆಯ ಹೊತ್ತಗೆ ಇದು. 

ಪಾರ್ತಿಸುಬ್ಬನ ಯಕ್ಷಗಾನಗಳು (ಸಂಪಾದಕರು – ಕುಕ್ಕಿಲ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ )

‘ಪಾರ್ತಿಸುಬ್ಬನ ಯಕ್ಷಗಾನಗಳು’ ಈ ಕೃತಿಯು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಜನಕ ಪಾರ್ತಿಸುಬ್ಬ ಅವರು ಬರೆದ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಒಂದು ಸಂಪುಟ. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಸಂಪಾದಕರು ಕುಕ್ಕಿಲ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್. ಕುಕ್ಕಿಲ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ಜೀವಿತಾವಧಿ 1911 – 1988. ಇದು ಮೂರನೆಯ ಮುದ್ರಣ. ಪ್ರಕಾಶಕರು ಡಾ. ಕೀಲಾರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣಯ್ಯ (ರಿ ) ಸಂಪಾಜೆ. 1975ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಮುದ್ರಣವು ನಡೆದು 2009ರಲ್ಲಿ ಮರು ಮುದ್ರಿತವಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಹೊರಬರಲು ಕರ್ನಾಟಕ ಯಕ್ಷಗಾನ ಅಕಾಡೆಮಿಯು ನೆರವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು. ಶ್ರೀ ಹಾ.ಮಾ. ನಾಯಕ ಅವರು ಈ ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿಯನ್ನು ಬರೆದವರು. ವಿಭಾಗ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದ ಜೀ. ಶಂ. ಪರಮಶಿವಯ್ಯ ಅವರ ಲೇಖನವೂ ಇದೆ. ‘ಪೀಠಿಕೆ’ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಸಂಪಾದಕರಾದ ಕುಕ್ಕಿಲ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು ಪಾರ್ತಿಸುಬ್ಬ ಮತ್ತು ಪಾರ್ತಿಸುಬ್ಬನು ರಚಿಸಿದ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಬಗೆಗೆ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪುತ್ರಕಾಮೇಷ್ಟಿ-ಸೀತಾಕಲ್ಯಾಣ, ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ-ಪಂಚವಟಿ,ಪಂಚವಟಿ-ವಾಲಿಸಂಹಾರ, ಉಂಗುರ ಸಂಧಿ, ಸೇತುಬಂಧನ, ಅಂಗದಸಂಧಾನ, ಕುಂಭಕರ್ಣಾದಿ ಕಾಳಗ, ಕುಶಲವರ ಕಾಳಗ, ಕೃಷ್ಣ ಚರಿತೆ, ಐರಾವತ ಎಂಬ ಪ್ರಸಂಗಗಳಿವೆ. ಕಥಾಸಾರಾಂಶವನ್ನೂ ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನೂ ನಮೂದಿಸಿದ್ದು ತುಂಬಾ ಅನುಕೂಲವಾಗಿದೆ. ಸಭಾಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಸವಿವರವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಬಳಿಕ ಅನುಬಂಧ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿ, ಕುಕ್ಕಿಲ ನಾರಾಯಣ ಭಟ್ಟ ಮತ್ತು ಮುಳಿಯ ತಿಮ್ಮಪ್ಪಯ್ಯನವರ ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಬಳಿಕ ‘ಡಾ. ಕೀಲಾರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣಯ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಎರಡು ಮಾತುಗಳು’  ಎಂಬ ಲೇಖನವಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ  ‘ಮರುಮುದ್ರಣದ ಪೂರ್ವರಂಗ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಶ್ರೀ ಜಿ. ಎನ್. ಅನಂತವರ್ಧನ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಧನಂಜಯ್ ಇವರುಗಳ ಲೇಖನವಿದೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಹೊರ  ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕುಕ್ಕಿಲ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ಜೀವನ ವಿವರವನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. 

ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ – ಮಿತಭಾಷಿಯ ಸಹೃದಯತೆ (ಶೇಣಿ, ಸುಣ್ಣಂಬಳ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ವೀಡಿಯೋ)  

ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ರಂಗದ ಬಣ್ಣದ ಮಾತುಗಾರಿಕೆಯೇ ಬೇರೆ. ವಾಸ್ತವದ ಬದುಕೇ ಬೇರೆ. ಎರಡೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿರುದ್ಧ ಧ್ರುವಗಳು. ಎರಡರಲ್ಲೂ ವೈರುಧ್ಯವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಬದುಕು ಎನ್ನುವದು ಹಾಗೆಯೇ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾವು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ ಪಾಲನೆಯಲ್ಲಿಯೋ ಅಥವಾ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸದ  ಶ್ರದ್ಧೆಯಲ್ಲಿಯೋ ನಮ್ಮತನವನ್ನು ಮರೆಮಾಚಿ ಬೇರೊಂದು ಮುಖವಾಡವನ್ನು ಹಾಕಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಕೆಲಸದ ಮೇಲಿನ ಶ್ರದ್ಧೆ ಎಂದೇ ಪರಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಮಾರಾಟಗಾರನೊಬ್ಬ ತನ್ನ ಕೌಶಲವನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾ ಮಾರುವ ವಸ್ತುವಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯ ಗುಣಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಗ್ರಾಹಕನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ವಶೀಕರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಾರಾಟದ ಕೌಶಲ ಅಥವಾ Salesmanship ಎಂದೇ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆತನ ಪ್ರಶಂಸೆ ಮತ್ತು ಉನ್ನತಿಗೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

ಆದುದರಿಂದ ಎಷ್ಟೋ ಜನರು ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹರಿಸುವಾಗ ಇರುವ ಅವರ ಸ್ವಭಾವಕ್ಕೂ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಬದುಕಿನ ನಿಜಸ್ಥಿತಿಗೂ ಗಾವುದಗಳ ಅಂತರವಿರುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಲಾವಿದರ ಸ್ಥಿತಿಯೂ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಭರತನಾಟ್ಯ ಕಲಾವಿದೆಯ ಶೃಂಗಾರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮನಮೆಚ್ಚಿದವನ ಜೊತೆ ಕಾಣಸಿಗಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವೇನೂ ಇಲ್ಲ. ರೌದ್ರ ರಸದಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಮತಿಗಳಾದ ಪುರುಷರು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಂತರಸದಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದು. ಕರುಣಾರಸದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಅಭಿನಯ ನೀಡುವವರು ಇತರರ ಮುಂದೆ ಮಂದಹಾಸದಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿರಬಹುದು.  ಎಷ್ಟೋ ರೌದ್ರರಸದ ಖಳನಾಯಕರು ಮೃದು ಮನಸ್ಸಿನ ಸಂಭಾವಿತರು ಎಂದು ನಮಗೆ ಹಲವು ನಟರ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ.  

(ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಮತ್ತೆ ಮರುಕಳಿಸೀತೇ ಮೂರಾಟದ ವೈಭವಗಳು? 

ಇನ್ನು ಸುತ್ತು ಬಳಸಿ ಮಾತು ಬೇಡ. ನಾನೀಗ ಯಕ್ಷಗಾನದ ವಿಷಯದತ್ತಲೇ ಬರಬೇಕು. ಯಕ್ಷಗಾನ ರಂಗದಲ್ಲಿ ವಾಗ್ವೈಭವದಿಂದ ರಂಜಿಸುವ ಎಷ್ಟೋ ನಟರು ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮೃದು ಹಾಗೂ ಮಿತಭಾಷಿಗಳಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಆಶ್ಚರ್ಯವಾದರೂ ಸತ್ಯ. ಇದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಮಂದಿ ಕಲಾವಿದರು ನಮ್ಮ ಎದುರಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ನಾವೇನೂ ತುಂಬಾ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದು ಬೇಡ. ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಒಂದು ಸುತ್ತು ಹಾಕಿದರೆ ನಮಗೆ ಮೊದಲು ಕಾಣಸಿಕ್ಕುವುದು ಕೆ.ಗೋವಿಂದ ಭಟ್. ರಂಗದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಅವರಿಂದ ಅತಿಯಾದ ಮಾತನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವುದೇ ಬೇಡ. ಗುರುವಿನಂತೆ ಶಿಷ್ಯ ಎಂಬ ಮಾತು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ನಿಜ. ಅವರಷ್ಟಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅದೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವವರು ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್.  

(ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಚೌಕಿಗೆ ಬಂದವಳು ರಂಗಸ್ಥಳದಲ್ಲೂ ಕಾಡಿದಳು…)

ಹೌದು ನಾನೀಗ ಬರೆಯ ಹೊರಟದ್ದು ಅವರ ಕುರಿತೇ. ಆದರೆ ಅವರ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಸ್ವಭಾವದ ಕುರಿತು ಬರೆಯುವುದು ನನ್ನ ಉದ್ದೇಶವಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವರ ಸ್ವಭಾವದಲ್ಲಿರುವ ಧನಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ನಾನು ಕಂಡ ಹಾಗೆ ಹೇಳಿದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನ್ಯಥಾ ಭಾವಿಸಲಾರರು ಎಂದೇ ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಮಾತುಗಾರ. ಹಾಗೆಂದು ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ಪದ್ಯಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟೇ ಮಾತನಾಡಲೇ ಬೇಕೆಂಬ ಚಟವೂ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ತಾಳಮದ್ದಳೆಯ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಹರಿಸುವ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಮಾತಿನ ಹರಿವಿನ ಒಂದು ಪಾಲೂ ನಿಜಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಕಾಣಲು ಸಿಗುವುದು ದುರ್ಲಭ. ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟೇ ಮಾತು.

ಮಿತಭಾಷಿಯೇ ಇರಬಹುದೇನೋ ಎಂದು ಯಾರಿಗಾದರೂ ಅನಿಸುವಷ್ಟೇ ಅವರು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಇದು ಅವರ ಒಳ್ಳೆಯ ಸ್ವಭಾವ ಎಂದೇ ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ರಂಗದ ಹೊರಗೆ ಮಿತಭಾಷಿಯಾದರೂ ಅವರು ತೂಕದ ಮಾತುಗಳನ್ನೇ ಆಡುತ್ತಾರೆ. ನನಗೆ ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ ಆತ್ಮೀಯರು ಹೌದಾದರೂ ನಿರರ್ಗಳವಾಗಿ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟೇನಲ್ಲ. ಆದರೂ ಅವರ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನಾನು ಕೇಳಿ ಬಲ್ಲೆ. ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿ ವೃತ್ತಿ ಬದುಕು ಆರಂಭಿಸಿದ ಸುಣ್ಣಂಬಳರು ವೃತ್ತಿ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಸ್ವಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಕಂಡ ಉನ್ನತಿಯ ಕತೆ ಬಹಳ ರೋಚಕ. ತಾನೆಂದೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೆ ಬೀಗದೆ ಬಾಗುವ ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಅವರು ತನ್ನ ಈ ಗುಣದಿಂದಲೇ ಸರ್ವರ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗೂ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ತನ್ನದೇ ಏಳಿಗೆಗೂ ಕಾರಣವಾದರು

.

ಯಕ್ಷಗಾನ ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿಯೂ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಅರ್ಥಧಾರಿಯಾಗಿಯೂ ಎರಡೂ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ ಕಲಾವಿದರು ಅಪರೂಪ. ನಾಟ್ಯದಲ್ಲಿ, ನಟನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಪಕ್ವತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದನೊಬ್ಬ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದದ್ದು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರೆ ಅಚ್ಚರಿಯಿಲ್ಲ. ಕೆ. ಗೋವಿಂದ ಭಟ್, ವಾಸುದೇವ ಸಾಮಗ ಮೊದಲಾದವರು ಈ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರಾದರೂ ಸುಣ್ಣಂಬಳರು ಇನ್ನೂ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕಲಾವ್ಯವಸಾಯವನ್ನು ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ಲಸ್ ಪಾಯಿಂಟ್.    

ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್  ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಸನ್ಮಾನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಹಿಂದೇಟು ಹಾಕುವ ಸ್ವಭಾವದವರು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆತ್ಮೀಯರ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ, ಒತ್ತಾಯಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಅವರು ಅದರಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಲ್ಲ. ಸ್ವ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗಾಗಿ ಕೆಲವರು ಸನ್ಮಾನ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಈ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ  ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ ನಮಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗುವುದು ಇದೇ  ಕಾರಣಕ್ಕೆ. ತಾನು ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಅರ್ಥಧಾರಿಯಾಗಿ ವೇದಿಕೆಯೇರಬೇಕೆಂಬ ಹಂಬಲ ಬಿಟ್ಟರೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಬೇರೇನೂ ಇಲ್ಲ. ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತನಗೂ ಒಂದು ಕುರ್ಚಿ ಹಾಕುವುದನ್ನು ವಿಶ್ವಣ್ಣ ನಯವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. 

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಆರ್.ಕೆ.ಭಟ್ ಕೊಂಗೋಟ್ ಮತ್ತು ಉಮಾ ಆರ್.ಕೆ.ಭಟ್ ದಂಪತಿಗಳ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಕಲಾಸೇವೆ (ಕಲೆ ಬೆಳಗಿಸಿದ ಕ್ಯಾಮೆರಾ ಫ್ಲ್ಯಾಷ್ – ಭಾಗ 1)

ನಾನೊಮ್ಮೆ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಲೇಖನ ಬರೆಯುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ್ದೆ. ಆಗಲೂ ಅವರು ನಯವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದರು. ನನಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದವರು ಈ ರಂಗದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಮೊದಲು ಬರೆಯುವುದು ಉತ್ತಮ ಎಂದು ನನಗೆ ಸಲಹೆಯನ್ನೂ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು. ಅವರ ಸಲಹೆ ಸರಿ ಎಂದು ಕಂಡಿತ್ತು.  ಆದರೂ ನಾನೀಗ ಅವರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಲೇಖಕನ ಹಕ್ಕಿನ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಸುಣ್ಣಂಬಳರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಗೂ ಹೆಸರುವಾಸಿ. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ 6ರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕಟೀಲು ಮೇಳಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇಂದು ದೀರ್ಘ ಸಮಯದಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾವತ್ತೂ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅವರು ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡಿಕೊಂಡದ್ದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಮಾತನ್ನು ತಿಳಿದಿದ್ದೇನೆ. ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಅವರು ಯಾವುದೇ ಸ್ವಜನಪಕ್ಷಪಾತದಂತಹಾ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಮನಮಾಡಿದ್ದಿಲ್ಲ. ಅಧಿಕಾರದ ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡದೆ ತನ್ನ ಹುದ್ದೆಗೆ ಗೌರವ ಘನತೆಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಎಷ್ಟೇ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕರಾಗಿದ್ದರೂ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೆ ವಿವಾದ ಸುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಕಾಲೆಳೆಯುವವರು ಹೆಚ್ಚು. ಆದರೆ  ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ ವಿವಾದಗಳಿಂದ ದೂರ ಇರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದೇ ಅವರ ಮೃದು ಮತ್ತು ಮಿತಭಾಷಿತ್ವಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು. ಇಂದು ತಾಳಮದ್ದಳೆ ರಂಗದಲ್ಲಿಯೂ, ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿಯೂ ಅಪ್ರತಿಮ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ  ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ ಹಲವಾರು ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವ ಮಂದಿಯ ನಡುವೆ ಅವರದೇ ಅಭಿಮಾನೀ ವರ್ಗ ತನ್ನಿಂತಾನೇ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅವರ ಈ ಯಕ್ಷಲೋಕದ ಪಯಣ ಇನ್ನೂ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಾತಿಲ್ಲ. ಈಚೆಗೆ ನಾನು ಹೆಚ್ಚು ಇಷ್ಟಪಡುವ ಶೇಣಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ  ಭಟ್ಟರ ಭೀಮನ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯ ಎದುರು ಹಿಡಿಂಬೆಯಾಗಿ  ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ ಅರ್ಥ ಹೇಳಿದ ವೀಡಿಯೋ ಒಂದು ಯು ಟ್ಯೂಬ್ ಚಾನೆಲ್ ನಲ್ಲಿ ನೋಡಲು ಸಿಕ್ಕಿತು. ಯಕ್ಷಗಾನದ ದಂತಕತೆಯ ಎದುರು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಅರ್ಥಧಾರಿ. ಬಹಳ ಸೊಗಸಾಗಿದೆ.  ಸುಕೇಶ್ ಭಟ್ ಎನ್ನುವವರ ಯು ಟ್ಯೂಬ್ ಚಾನೆಲ್ ಅದು. ಅದರ ಲಿಂಕ್ ಕೆಳಗಡೆ ಇದೆ. ಆಸಕ್ತರು ನೋಡಿ. 

‘ಯಕ್ಷಭೃಂಗ’ – ಕುಬಣೂರು ಶ್ರೀಧರ ರಾವ್ ಅಭಿನಂದನಾ ಸಮಿತಿ

ಶ್ರೀ ಕುಬಣೂರು ಶ್ರೀಧರ ರಾಯರು ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಹಿರಿಯ ಭಾಗವತರಾಗಿದ್ದವರು. ಭಾಗವತರಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಪ್ರಸಂಗಕರ್ತರಾಗಿಯೂ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಿಯಾಗಿಯೂ ಸರಳ ಸಜ್ಜನರಾಗಿಯೂ ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದರು. ಮನುವಂಶವಾಹಿನಿ, ದಾಶರಥಿದರ್ಶನ, ಸಾರ್ವಭೌಮ ಸಂಕರ್ಷಣ ಮೊದಲಾದ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಕಲಾಮಾತೆಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಯಕ್ಷಪ್ರಭಾ ಎಂಬ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹದಿನಾರು ವರ್ಷಗಳ ತಿರುಗಾಟವು ಮರೆಯಲಾಗದ ಅನುಭವ. ‘ಸಾಮೀಪ್ಯದ ಸವಿಯುಂಡ ಹದಿನಾರು ವರ್ಷಗಳು’ ಎಂಬ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದೆ. ಶ್ರೀಯುತರು ಈ ಹಿಂದೆ ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಯಜಮಾನರಾಗಿದ್ದ ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ವಿಠಲ ಶೆಟ್ಟಿಯವರ ಬಗೆಗೂ ಪುಸ್ತಕವೊಂದನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರು. ಇವರನ್ನು ಗೌರವಿಸಿ ಅಭಿನಂದಿಸಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ 2016ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕಟೀಲು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕುಬಣೂರು ಅಭಿನಂದನಾ ಸಮಿತಿಯು ರೂಪೀಕರಣಗೊಂಡಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೆ ‘ಶ್ರೀಧರಾಯಣ’ ಎಂಬ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿಯಲ್ಲಿ ಕುಬಣೂರು ಭಾಗವತರನ್ನು ಅಭಿನಂದಿಸಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಯಕ್ಷಗಾನ ಭಾಗವತ ಕುಬಣೂರು ಶ್ರೀಧರ ರಾವ್ ಇವರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಗಾನೋಚಿತ ಮೌಲಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ‘ಯಕ್ಷಭೃಂಗ’ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವು ಪ್ರಕಟವಾದದ್ದು ಸಂತೋಷದ ವಿಚಾರ. ಇದು ನೂರಾ ಎಪ್ಪತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಅಧಿಕ ಪುಟಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಪ್ರಕಾಶಕರು ‘ಕುಬಣೂರು ಅಭಿನಂದನ ಸಮಿತಿ’. ಪ್ರಕಟಣಾ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಿದವರು ಕೀಲಾರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣಯ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ (ರಿ) ಸಂಪಾಜೆ.

ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಕುಬಣೂರು ಅಭಿನಂದನಾ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ವಿದ್ವಾನ್ ಶ್ರೀಹರಿನಾರಾಯಣದಾಸ ಅಸ್ರಣ್ಣರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಸ್ತಾವಿಕ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಅಕ್ಷರರೂಪಕ್ಕಿಳಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ‘ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ’ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಕುಬಣೂರು ಶ್ರೀಧರ ರಾಯರು ತಮ್ಮ ಬದುಕಿನ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಲೇಖನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವತರು ‘ಅನಾಯಾಸೇನ ಮರಣಂ ವಿನಾದೈನ್ಯೇನ ಜೀವನಂ’ ಎಂಬ ಸೊಲ್ಲನ್ನು ನಮೂದಿಸಿದ್ದರು. ಬಳಿಕ ಕುಬಣೂರು ಭಾಗವತರಿಗೆ ಸಂದ ಗೌರವ ಸನ್ಮಾನಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಬಳಿಕ ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿ, ಎಂ. ವಿ. ಹೆಗಡೆ ಶಿರಸಿ, ಕೆ. ಗೋವಿಂದ ಭಟ್, ಬೊಟ್ಟಿಕೆರೆ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಪೂಂಜಾ, ಪ್ರೊ| ಎಸ್. ವಿ. ಉದಯಕುಮಾರ್ ಶೆಟ್ಟಿ, ಮಧೂರು ವೆಂಕಟಕೃಷ್ಣ, ಡಾ. ಕೊಳ್ಯೂರು ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್, ಶ್ರೀಧರ ಡಿ. ಎಸ್., ಕಮಲಾದೇವಿ ಪ್ರಸಾದ ಅಸ್ರಣ್ಣ, ರವೀಂದ್ರ ಅತ್ತೂರು, ಕೃಷ್ಣಪ್ರಕಾಶ ಉಳಿತ್ತಾಯ, ಸುಣ್ಣಂಬಳ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್,ಕಾಸರಗೋಡು ಸುಬ್ರಾಯ ಹೊಳ್ಳ, ತಾರಾನಾಥ ವರ್ಕಾಡಿ, ವಿಷ್ಣು ಶರ್ಮ ಪಣಕಜೆ, ರವಿಶಂಕರ ವಳಕ್ಕುಂಜ, ಅಂಡಾಲ ದೇವಿಪ್ರಸಾದ ಶೆಟ್ಟಿ, ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕಲ್ಚಾರ್, ಗಣರಾಜ ಕುಂಬ್ಳೆ, ಡಾ. ಶ್ರುತಕೀರ್ತಿ ರಾಜ್, ಪುಂಡಿಕಾಯಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಭಟ್, ಇವರುಗಳ ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಕುಬಣೂರು ಅಭಿನಂದನಾ ಸಮಿತಿಯ ಪದಾಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನೂ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾಗವತ ಕುಬಣೂರು ಶ್ರೀಧರ ರಾಯರ ಕಾಯ ಅಳಿದರೂ ಕೀರ್ತಿಯು ಉಳಿದಿದೆ. ಅವರ ನೆನಪು ಮತ್ತು ಅವರು ನಮ್ಮ ಜತೆಯಾಗಿ ಇಲ್ಲ ಎಂಬ ನೋವು ಸದಾ ಇರುತ್ತದೆ. ಹಿರಿಯರಾದ ಶ್ರೀ ಕುಬಣೂರು ಶ್ರೀಧರ ರಾಯರಿಗೆ ನಮನಗಳು. 

ಯಕ್ಷಭೀಮನ ನೂರು ಹೆಜ್ಜೆಗಳು – ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ (ಮಾಣಂಗಾಯಿ) ಸಂಸ್ಮರಣಾ ಗ್ರಂಥ 

ಶ್ರೀ ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು (ಮಾಣಂಗಾಯಿ) ತೆಂಕುತಿಟ್ಟಿನ ಗತಕಾಲದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವೇಷಧಾರಿಗಳಲ್ಲೊಬ್ಬರು. ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನೂ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಪ್ರತಿಭಾವಂತರಾಗಿದ್ದರೆಂದು ಹಿರಿಯ ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀಯುತರ ಜೀವಿತಾವಧಿ ೧೯೦೪ – ೧೯೭೯. ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕಿನ ಪಂಬೆತ್ತಾಡಿ ಗ್ರಾಮದ ಭೀಮಗುಳಿ ಇವರ ಹುಟ್ಟೂರು. ಭೀಮಗುಳಿ ವೆಂಕಟರಮಣಯ್ಯ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮತಿ ದೇವಮ್ಮ ದಂಪತಿಗಳ ಏಕಮಾತ್ರ ಪುತ್ರನಾಗಿ ಜನನ. ಹಾಗಾಗಿ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ಹೆಸರು ಭೀಮಗುಳಿ ಕೃಷ್ಣಯ್ಯ ಎಂದು. ಜನಿಸಿದ್ದು ಅಜ್ಜನ ಮನೆ ಕಾಸರಗೋಡಿನ ಬೋವಿಕ್ಕಾನದ ಸಮೀಪ ಮಾಣಂಗಾಯಿ  ಎಂಬಲ್ಲಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಮಾಣಂಗಾಯಿ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರೆಂದೇ ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಈ ಊರನ್ನು ಮಾಡಂಗಾಯಿ ಅಥವಾ ಮಾಳಂಗಾಯಿ ಎಂದೂ ಹೇಳುವುದು ರೂಡಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರಿಗೆ ತಂದೆ ತಾಯಿಯರ ಕಡೆಯಿಂದ ಯಕ್ಷಗಾನವು ಬಳುವಳಿಯಾಗಿಯೇ ಬಂದಿತ್ತು. ಓದಿದ್ದು ೩ನೇ ತರಗತಿ ವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ. ೧೯೧೮ರಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ತನ್ನ ೧೫ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮೇಳದಲ್ಲಿ ರಂಗಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಕಾಟುಕುಕ್ಕೆ ಮಾಲಿಂಗ ರೈಗಳಿಂದ ನಾಟ್ಯ ಕಲಿತಿದ್ದರೆಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯಿದೆ. ನಂತರ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಕಲಿತುದೇ ಹೆಚ್ಚು. ಕಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸದಾ ಅಧ್ಯಯನಶೀಲರಾಗಿ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡವರು. ಜೋಡಾಟಗಳಲ್ಲೂ ಭಾಗವಹಿಸಿ ಪ್ರಶಂಸೆಗೊಳಗಾಗಿದ್ದರು. ಕಟೀಲು, ಕೂಡ್ಲು, ಕುಂಡಾವು ಸುರತ್ಕಲ್, ಮೂಲ್ಕಿ, ಕದ್ರಿ, ಮೂಡಬಿದ್ರೆ, ಕಾಪು, ತಲಪಾಡಿ ಅಲ್ಲದೆ ತಾನೇ ಕಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಸಿದ ಕಾಂಚನ ಮೇಳದಲ್ಲೂ ತಿರುಗಾಟ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಕಣ್ಣುಗಳ ಮೂಲಕವೇ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಭಾವಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಅವರ ವೇಷಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ ಕಲಾಭಿಮಾನೀ ಹಿರಿಯರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕಂಸ, ಇಂದ್ರಜಿತು, ತಾಮ್ರಧ್ವಜ, ಕಾರ್ತವೀರ್ಯ,ಮಾಗಧ, ಭಸ್ಮಾಸುರ, ವಲಲ, ಅಕ್ರೂರ, ದುಷ್ಟಬುದ್ಧಿ, ಹನುಮಂತ,ಶಕುನಿ, ಭಾರತ, ಕರ್ಣ ಮೊದಲಾದುವುಗಳು ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಯ ಪಾತ್ರಗಳು. ನಾಟ್ಯದ ಮುಕ್ತಾಯಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿ ನೋಡದೆ ಚಂಗನೆ ನೆಗೆದು ಸಿಂಹಾಸನವೇರುತ್ತಿದ್ದುದು ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ವಿಶೇಷತೆ. ಯಾರಿಗೂ ಸಿದ್ಧಿಸದ ಕಲೆ ಇದು. ಪ್ರಸಂಗಕರ್ತರಾಗಿ, ಹರಿದಾಸರಾಗಿ,ನಾಟ್ಯಗುರುವಾಗಿಯೂ ಕಲಾ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು. ವೇಷಭೂಷಣಗಳ ಚಿತ್ರವನ್ನೂ ಮುಖವರ್ಣಿಕೆಯನ್ನೂ ಬರೆದಿರಿಸಿ ಮುಂದಿನ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಉಳಿಸಿಹೋದ ಮಹನೀಯರಿವರು. ಎಳವೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಪುತ್ತೂರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ಭೀಮಗುಳಿ ಕೃಷ್ಣಯ್ಯನವರು ಮಾಡಂಗಾಯಿ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರಾಗಿ ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರೆಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿ ತನ್ನ ಪ್ರತಿಭಾ ವ್ಯವಹಾರದಿಂದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮನಸೂರೆಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಪುತ್ತೂರು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ (ಮಾಣಂಗಾಯಿ) ಸಂಸ್ಮರಣಾ ಗ್ರಂಥ ‘ಯಕ್ಷಭೀಮನ ನೂರು ಹೆಜ್ಜೆಗಳು’ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡದ್ದು ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ . ಡಾ. ಶ್ರೀ ಪಾದೆಕಲ್ಲು ವಿಷ್ಣು ಭಟ್ಟ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಕೆ. ಪಿ. ರಾಜಗೋಪಾಲ ಇದರ ಸಂಪಾದಕರು. ಪ್ರಕಾಶಕರು ಡಾ. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ ಪಂಜ. ಇವರು ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ಮೊಮ್ಮಗ. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಮುದ್ರಣದ ಬಗೆಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ಉಂಟಾದ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ ಸಹಕರಿಸಿದ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಂಪಾದರು ಈ ಗ್ರಂಥದ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಶ್ವರ ಭಾರತೀ ಸ್ವಾಮೀಜಿ, ಪೇಜಾವರ ಮಠದ ಶ್ರೀ ವಿಶ್ವೇಶತೀರ್ಥ ಸ್ವಾಮೀಜಿ, ಎಡನೀರು ಮಠದ ಶ್ರೀ ಕೇಶವಾನಂದ ಭಾರತೀ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಮತ್ತು ರಾಜರ್ಷಿ ಡಾ. ಡಿ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ಆಶೀರ್ವಚನ ಸಂದೇಶಗಳೂ ಇವೆ. ಬಳಿಕ ಸ್ಮರಣ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಅರುವತ್ತಾರು ಮಂದಿ ಮಹನೀಯರುಗಳ ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಈ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಓದುವಾಗ ಮಾಣಂಗಾಯಿ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ಬದುಕು ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಬಳಿಕ ಚಿಂತನ ಎಂಬ ತಲೆಬರಹದಡಿಯಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಬರಹಗಳಿವೆ. ಬಳಿಕ ಪ್ರಯೋಗ ಎಂಬ ವಿಭಾಗದಡಿ ನಲುವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮುಖವರ್ಣಿಕೆ ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಹಳೆಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಸತಾಗಿ ಮೂರ್ತೀಕರಿಸಿದವರು ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರ್.  ಆ ಬಗೆಗೆ ನಂಬಿಯಾರರು ಲೇಖನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿವರಣೆಯನ್ನೂ ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಬಳಿಕ ಪರಾಮರ್ಶನ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಡಾ. ಪಾದೇಕಲ್ಲು ವಿಷ್ಣು ಭಟ್ಟರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ಅನೇಕ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಪುಸ್ತಕದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗ ಅನುಬಂಧಗಳು ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಪುತ್ತೂರು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ಲೇಖನ, ಸನ್ಮಾನ ಪತ್ರ, ಜನ್ಮ ಪತ್ರಿಕೆ, ಭೀಮಗುಳಿ ವಂಶವೃಕ್ಷ ಮೊದಲಾದ  ಹದಿಮೂರು ವಿಚಾರಗಳಿವೆ. ಮಾಣಂಗಾಯಿಯವರ ಬಗೆಗೆ ಅಲ್ಲದೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲೆಯ ಬಗೆಗೂ ತಿಳಿಯಲು ಇದು ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಪುಸ್ತಕ. 

ಕೊರ್ಗಿ ಸ್ಮೃತಿ ಪ್ರಸಂಗ ಸಂಪುಟ – ಹತ್ತು  ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಗುಚ್ಛ  

‘ಕೊರ್ಗಿ ಸ್ಮೃತಿ ಪ್ರಸಂಗ ಸಂಪುಟ – ಹತ್ತು  ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಗುಚ್ಛ ‘ ಎಂಬ ಹೊತ್ತಗೆಯು ವಿದ್ವಾಂಸರೂ ಪ್ರಸಂಗಕರ್ತರೂ ಖ್ಯಾತ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳೂ  ಆಗಿದ್ದ ಕೊರ್ಗಿ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಉಪಾಧ್ಯಾಯರ ನೆನಪಿನ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಓದುಗರ ಕೈ ಸೇರಿತ್ತು. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ಸದಾನಂದ ಅಸ್ರಣ್ಣ ಪ್ರಕಾಶನ. ಮುನ್ನುಡಿಯನ್ನು ಬರೆದವರು ಕಟೀಲು ದೇವಳದ ಅರ್ಚಕರಾದ ವಿದ್ವಾನ್ ಕಮಲಾದೇವಿ ಪ್ರಸಾದ ಅಸ್ರಣ್ಣರು. ‘ಕೊರ್ಗಿ ಸಂಸ್ಮರಣೆ’  ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ, ದ್ವಿವೇದೀ ವಿದ್ವಾನ್ ಕೊರ್ಗಿ ವೇಙ್ಕಟೇಶ್ವರ ಉಪಾಧ್ಯಾಯರನ್ನು ನೆನಪಿಸಿ ಶ್ರೀ ಹರಿನಾರಾಯಣದಾಸ ಅಸ್ರಣ್ಣರು  ಬರೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಕೀರ್ತಿಶೇಷ ದಿ। ಸದಾನಂದ ಅಸ್ರಣ್ಣರು, ಕಟೀಲು ಇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಶ್ರೀಯುತರ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ತ್ರಯಂಬಕರುದ್ರ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮ್, ಅಷ್ಟಾಕ್ಷರೀ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮ್, ಭೀಷ್ಮವಸಾನ, ಚಂದ್ರಕಾಂತಿ, ನಿಮಿಯಜ್ಞ, ಗಯಯಜ್ಞ, ಪೃಥುಯಜ್ಞ, ನೈಮಿಷಾರಣ್ಯ, ಮರುತ್ ಜನ್ಮ, ಗೋವರ್ಧನೋದ್ಧರಣ ಎಂಬ ಹತ್ತು ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಇದರೊಳಗಿವೆ. ಕಥಾ ಸಾರಾಂಶವನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಮೂದಿಸಿದ್ದು ಅನುಕೂಲವೇ ಆಗಿದೆ.  ಶ್ರೀ ಗಣೇಶ ಕೊಲೆಕಾಡಿಯವರು ತ್ರಯಂಬಕರುದ್ರ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮ್, ಅಷ್ಟಾಕ್ಷರೀ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮ್, ಭೀಷ್ಮವಸಾನ ಎಂಬ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದವರು. ಚಂದ್ರಕಾಂತಿ ಎಂಬ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಬರೆದವರು ಶ್ರೀ ಮಧೂರು ವೆಂಕಟಕೃಷ್ಣ. ಶ್ರೀ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕಲ್ಚಾರ್ ಅವರು ನಿಮಿಯಜ್ಞ ಪ್ರಸಂಗಕರ್ತರು. ಪ್ರೊ| ಎಂ. ಎ. ಹೆಗಡೆ ಅವರು ಗಯಯಜ್ಞ ಮತ್ತು ಮರುತ್ ಜನ್ಮ ಎಂಬ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದರು. ಪೃಥುಯಜ್ಞ ಮತ್ತು ನೈಮಿಷಾರಣ್ಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದವರು ಶ್ರೀಧರ ಡಿ. ಎಸ್. ಕಿನ್ನಿಗೋಳಿ.  ಗೋವರ್ಧನೋದ್ಧರಣ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ರಚಿಸಿದವರು ವಿದ್ವಾನ್ ಕೆ. ಕೃಷ್ಣಕುಮಾರ್ ಮೈಸೂರು. ಬಳಿಕ ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ (2004 – 2017) ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಸಪ್ತಾಹದ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಆಮಂತ್ರಣ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನೂ ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಯಕ್ಷಗಾನ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಕಟೀಲಿನ ಸಂಬಂಧವಿರಿಸಿಕೊಂಡೇ ಬದುಕಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಕೊರ್ಗಿ ವೇಙ್ಕಟೇಶ್ವರ ಉಪಾಧ್ಯಾಯರ ನೆನಪಿನ ಹೊತ್ತಗೆಯಾಗಿ ಪ್ರಸಂಗ ಸಂಪುಟವು ಪ್ರಕಟವಾದುದು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವೂ ಸಂತಸವನ್ನು ತರುವ ವಿಚಾರವೂ ಆಗಿದೆ.