ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶ್ರದ್ಧಾಕೇಂದ್ರ, ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿಯ ಸನ್ನಿಧಿ ಕಟೀಲಿಗೆ ಸಮೀಪವಿರುವ ಮಚ್ಚಾರು ಶ್ರೀದೇವಿ ನಿಲಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದ ಶ್ರೀಮತಿ ಶ್ಯಾಮಲಾ ಪೂಜಾರಿಯವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 18ರಂದು ದೈವಾಧೀನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗೆ 67 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಾಗಿತ್ತು. ಮೃತ ಶ್ಯಾಮಲಾ ಪೂಜಾರಿಯವರು ತನ್ನ ಪತಿ ಹಾಗೂ ಮೂವರು ಪುತ್ರರನ್ನು ಮತ್ತು ಬಂಧುಮಿತ್ರರನ್ನು ಅಗಲಿದ್ದಾರೆ. ಯಕ್ಷಗಾನ ಸಂಘಟಕ ಹಾಗೂ ದುಬೈಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಮಿಯಾಗಿರುವ ಪದ್ಮನಾಭ ಕಟೀಲ್ ಅವರು ಶ್ಯಾಮಲಾ ಪೂಜಾರಿಯವರ ಪುತ್ರ. ಈ ಮನೆ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ತಮ್ಮ ದೈವಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಲಾಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದು ಶ್ಯಾಮಲಾ ಪೂಜಾರಿಯವರು ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ದೇವಿಯ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸೇವಾರೂಪವಾಗಿ ಕಟೀಲು ಹಾಗೂ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮೇಳಗಳ ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನು ಆಡಿಸುತ್ತಾ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಗೌರವಧನ ಸಹಿತ ಸನ್ಮಾನಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಶ್ಯಾಮಲಾ ಪೂಜಾರಿ ಅವರ ಪುತ್ರ ಪದ್ಮನಾಭ ಕಟೀಲ್ ಅವರು ದುಬೈಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಮಿಯಾಗಿರುವುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಉತ್ತಮ ಯಕ್ಷಗಾನ ಸಂಘಟಕರೆಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನಿರಂತರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪದ್ಮನಾಭ ಕಟೀಲ್ ಅವರು ಕಲೆಗೆ ಅಪರಿಮಿತ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ನೀಡುವ ಕಲಾಪ್ರೇಮಿ.
ಪಾತಾಳ ಯಕ್ಷಮಣಿ – ಅಂಬಾಪ್ರಸಾದ ಪಾತಾಳ
‘ಪಾತಾಳ ಯಕ್ಷಮಣಿ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಕಲಾವಿದ ಶ್ರೀ ಅಂಬಾ ಪ್ರಸಾದ್ ಪಾತಾಳ ಇವರ ಅಭಿನಂದನಾ ಗ್ರಂಥ. ಅಂಬಾ ಪ್ರಸಾದರು ತೆಂಕುತಿಟ್ಟು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಅನುಭವಿ ಕಲಾವಿದರು. ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು. ಮಂಗಳೂರಿನ ಕಲ್ಕೂರ ಪ್ರಕಾಶನದವರು ಪ್ರಕಾಶಕರಾದ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಸಂಪಾದಕರು ಶ್ರೀ ನಿತ್ಯಾನಂದ ಕಾರಂತ ಪೊಳಲಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಜಿ.ಕೆ.ಭಟ್ ಸೇರಾಜೆ. ಅಂಬಾಪ್ರಸಾದರು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಹಿರಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳಲ್ಲೊಬ್ಬರಾದ ಪಾತಾಳ ವೆಂಕಟ್ರಮಣ ಭಟ್ಟರ ಪುತ್ರರು. ತಂದೆಯಂತೆ ಇವರೂ ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ ಕಲಾಮಾತೆಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ ತುಳು ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಇವರು ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ರಂಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಎಳವೆಯಲ್ಲಿಯೇ ನಾಟ್ಯಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿ ತೆಂಕು ಮತ್ತು ಬಡಗು ಎಂಬ ಉಭಯ ತಿಟ್ಟುಗಳ ಮೇಳಗಳಲ್ಲೂ ತಿರುಗಾಟ ನಡೆಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾದರೂ ಅಂಬಾಪ್ರಸಾದರು ಪುರುಷ ವೇಷಗಳನ್ನೂ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬಲ್ಲರು. ಶ್ರೀಯುತರ ಕುರಿತಾಗಿ ಅಭಿನಂದನಾ ಗ್ರಂಥವು ಪ್ರಕಟವಾದುದು ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳೆಲ್ಲರಿಗೂ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಕೊಡುವ ವಿಚಾರ.
ಪಾತಾಳ ಯಕ್ಷಮಣಿ ಎಂಬ ಈ ಪುಸ್ತಕವು ನೂರಾ ನಲುವತ್ತು ಪುಟಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. ಶ್ರೀ ರಾಮಚಂದ್ರಾಪುರ ಮಠದ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಶ್ವರ ಭಾರತಿ ಸ್ವಾಮಿಗಳ, ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿಗಳಾದ ಡಾ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗಡೆಯವರ ಅನುಗ್ರಹ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನೂ ಕಲಾಪೋಷಕ ಸಂಪಾಜೆ ಯಕ್ಷೋತ್ಸವದ ರೂವಾರಿ ಶ್ರೀ ಡಾ. ಟಿ. ಶ್ಯಾಮ ಭಟ್ಟರ ಶುಭ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಳಿಯ ಪರವಾಗಿ ಶ್ರೀ ನಿತ್ಯಾನಂದ ಕಾರಂತ ಪೊಳಲಿ ಅವರು ಸಂಪಾದಕೀಯ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದರೆ, ಪ್ರಕಾಶಕರಾದ ಶ್ರೀ ಎಸ್. ಪ್ರದೀಪಕುಮಾರ ಕಲ್ಕೂರ ಅವರು ತಮ್ಮ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಲೇಖನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಲೇಖನಗಳು ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿವೆ. ವಿಭಾಗ ಒಂದರಲ್ಲಿ ‘ನನ್ನ ಕಲಾಜೀವನ’ ಎಂಬ ಅಂಬಾ ಪ್ರಸಾದರ ಲೇಖನವೂ ‘ಕಳೆದ ಕಾಲದ ಕಥನ’ ಎಂಬ ಪಾತಾಳ ವೆಂಕಟ್ರಮಣ ಭಟ್ಟರ ಲೇಖನವೂ ಇದೆ. ವಿಭಾಗ ಎರಡರಲ್ಲಿ ಕುಂಬಳೆ ಸುಂದರ ರಾವ್, ಧರ್ಮದರ್ಶಿ ಹರಿಕೃಷ್ಣ ಪುನರೂರು, ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿ, ಕೆ. ಗೋವಿಂದ ಭಟ್, ಡಾ. ಕೊಳ್ಯೂರು ರಾಮಚಂದ್ರ ರಾವ್,ಕಜೆ ಈಶ್ವರ ಭಟ್, ಬರೆ ಕೇಶವ ಭಟ್, ಎಚ್. ಶ್ರೀಧರ ಹಂದೆ, ವಿ. ಬಿ. ಅರ್ತಿಕಜೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಯಕ್ಷಧಾಮ, ಎಚ್. ಜನಾರ್ದನ ಹಂದೆ, ಕುಂಬಳೆ ಶ್ರೀಧರ ರಾವ್, ಬಿ. ಐತಪ್ಪ ನಾಯ್ಕ, ಜಿ.ಕೆ.ಭಟ್ ಸೇರಾಜೆ, ನಿತ್ಯಾನಂದ ಕಾರಂತ ಪೊಳಲಿ, ಎಚ್. ದಾಸಪ್ಪ ರೈ, ತಾರಾನಾಥ ವರ್ಕಾಡಿ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ ಸುಣ್ಣಂಗುಳಿ, ಸುಬ್ಬಣ್ಣ ಭಟ್, ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆ, ವರ್ಕಾಡಿ ರವಿ ಅಲೆವೂರಾಯ, ಶ್ರೀಮತಿ ರಜನಿ ಕುಮಾರ್, ಪ್ರಕಾಶ್ ಇಳಂತಿಲ, ಬೇಗಾರ್ ಶಿವಕುಮಾರ್, ನರಹರಿ ಭಟ್, ಈಶ್ವರ ಪ್ರಸಾದ ಪಿ.ವಿ., ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಂತಿ ಅಂಬಾಪ್ರಸಾದ, ಡಾ. ದಿನಕರ್ ಎಸ್. ಪಚ್ಚನಾಡಿ, ಇವರುಗಳ ಲೇಖನವಿದೆ. ವಿಭಾಗ ಮೂರರಲ್ಲಿ ಪಾತಾಳ ವೆಂಕಟ್ರಮಣ ಭಟ್ಟರು ಬರೆದ ‘ಯಕ್ಷಗಾನ ತಿಟ್ಟುಗಳು ತನ್ನತನದಲ್ಲಿ ಬದುಕಲಿ’ ಎಂಬ ಲೇಖನವನ್ನೂ ಎಚ್. ಜನಾರ್ದನ ಹಂದೆಯವರು ಬರೆದ ‘ಇವಳ್ಯಾವ ಲೋಕದ ಸತಿಯೋ’ ಎಂಬ ಲೇಖನವನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಪಾತಾಳ ಶ್ರೀ ಅಂಬಾಪ್ರಸಾದರಿಂದ ಯಕ್ಷಮಾತೆಯ ಸೇವೆಯು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯಲಿ. ಶ್ರೀ ದೇವರು ಅವರಿಗೆ ಸಕಲ ಸೌಭಾಗ್ಯಗಳನ್ನೂ ಅನುಗ್ರಹಿಸಲಿ.
ಲೇಖಕ: ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ
ಕಲಾತರಂಗ… ಕಲಾಂತರಂಗ – ವಿದುಷಿ ಅನುಪಮಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ
ಗಡಿನಾಡ ಕಲಾವಿದೆ ವಿದುಷಿ ಅನುಪಮಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅವರ ಅಂಕಣ ಬರಹಗಳ ಸಂಕಲನವೇ ಈ ‘ಕಲಾತರಂಗ… ಕಲಾಂತರಂಗ’ ಎಂಬ ಹೊತ್ತಗೆಯು. ಭರತನಾಟ್ಯ ಕಲಾವಿದೆ, ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾಗಿ ಕಲಾಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಇವರು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದತ್ತಲೂ ಒಲವನ್ನು ತೋರಿ ಉತ್ತಮ ಲೇಖಕಿಯಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡರು. ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಡನೀರು ಸಮೀಪದ ಉಡುಪುಮೂಲೆ ಎಂಬಲ್ಲಿ ವಾಸ. ಗೃಹಣಿಯಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡು ಮನೆವಾರ್ತೆಯನ್ನೂ, ಕಲಾಸೇವೆಯನ್ನೂ, ಸಾಹಿತ್ಯಸೇವೆಯನ್ನೂ ಜತೆಯಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ವಿದುಷಿ ಅನುಪಮಾ ಅವರ ಈ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಅವರ ಪತಿ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅವರ ಬೆಂಬಲ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವಿದೆ. ಅಂಕಣ ಬರಹಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದವರು ಶ್ರೀ ಹರೀಶ್. ಕೆ. ಆದೂರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ವಾರ್ತೆ.ಕಾಂ ನಲ್ಲಿ ಕಲಾಸಂಬಂಧೀ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದ್ದರು. ಪರಿಣಾಮ ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಭೂಮಿಕಾ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ವಿದುಷಿ ಅನುಪಮಾ ರಾಘವೇಂದ್ರರ ಲೇಖನಿಯಿಂದ ಸಿದ್ಧಗೊಂಡ ಬರಹಗಳು ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಇವರ ಅಂಕಣ ಬರಹಗಳು ‘ಕಲಾತರಂಗ… ಕಲಾಂತರಂಗ’ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದುದು ಅಭಿನಂದನೀಯವಾದುದು.
ವಿದುಷಿ ಅನುಪಮಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅವರ ಈ ಪುಸ್ತಕವು 2017ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದು ಪ್ರಕಾಶಕರು ಭೂಮಿಕಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ, ಉಡುಪುಮೂಲೆ. ಲೇಖಕ, ಕಲಾವಿದ, ಸಂಘಟಕರಾದ ಶ್ರೀ ನಾ. ಕಾರಂತ ಪೆರಾಜೆಯವರು ‘ಕಲೆಗೆ ದನಿಯಾದ ಕೃತಿ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಮುನ್ನುಡಿ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದು ಶುಭ ಹಾರೈಸಿದ್ದಾರೆ. ಲೇಖಕಿ ವಿದುಷಿ ಅನುಪಮಾ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅವರು ‘ಅಂತರಾಳದ ಮಾತು’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಸಹಕರಿಸಿದ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಒಟ್ಟು ನೂರಾ ಎಂಬತ್ತನಾಲ್ಕು ಪುಟಗಳುಳ್ಳ ಪುಸ್ತಕ. ವಿದುಷಿ ಅನುಪಮಾ ಅವರ ಮೊದಲ ಕೃತಿ. ಒಟ್ಟು ನಲುವತ್ತೆರಡು ಲೇಖನಗಳಿವೆ. ಕಲೆ ಕಳೆಯೇ?, ನಾನೇರುವೆತ್ತರಕೆ ನೀನೇರು, ಕಲಾವಿದನಲ್ಲೇ ಒಂದು ಕಲೆ,ಆಧ್ಯಾತ್ಮಮೂರ್ತಿ ನಟರಾಜ, ಕಲೆಯಲ್ಲೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಶೈಲಿ – ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಗುರುವಿನ ಗುಲಾಮನಾಗುವ ತನಕ, ಬೆರಕೆ-ಕಲಬೆರಕೆ, ಆಧುನಿಕತೆಯ ಕಬಂಧ ಬಾಹು, ಕಾಲಾಯ ತಸ್ಮೈ ನಮಃ, ಅಥಾತೋ ಬ್ರಹ್ಮ ಜಿಜ್ಞಾಸಾ, ಗೃಹಣೀ ಗೃಹಮುಚ್ಯತೇ, ಎರಡು ದೋಣಿಯಲಿ ಕಾಲಿಟ್ಟಂತೆ, ಒಳಗಣ್ಣಿನಿಂದ ನೋಡು, ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಪುರುಷ, ಕಲಾವಿದ ಲಕ್ಷಣ, ಅಂಗಸಾಧನೆಯಿಂದ ಕಲಾ ಪರಿಪಕ್ವತೆ, ನವೋ ನವೋನ್ಮೇಷ ಶಾಲಿನೀ ಪ್ರತಿಭಾ, ಕಲೆ ಕಲಾವಿದ ಮನಸ್ಥಿತಿ, ಸೌಂದರ್ಯೋಪಾಸನೆ, ಭೂಭವತಿ-ಭಾವ, ರಸೋ ವೈಸಃ, ನಾಯಿಕಾ ನಾಯಕ ಭಾವ, ನೃತ್ತ-ನೃತ್ಯ-ನಾಟ್ಯ-ನರ್ತನ, ನೃತ್ಯರೂಪಕ-ನೃತ್ಯನಾಟಕ, ಅಭ್ಯಾಸಾನುಗತಾ ವಿದ್ಯಾ, ಆಹಾರ್ಯೋ ಹಾರ ಕೇಯೂರ, ನೂಪುರ ನಿನಾದ, ರಂಗಮಂಟಪ, ಓಸರಿಸಿದ ಜವನಿಕೆ, ಹಿಮ್ಮೇಳ, ಧ್ವನಿವರ್ಧಕ, ದೀಪಾಲಂಕಾರ, ಕಲೆಗಾಗಿ ಅಕ್ಷರ ಕ್ರಾಂತಿ, ಇತಿಹಾಸ ಕಲೆಯ ಸಂಕ್ರಮಣ ಘಟ್ಟ, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯದ ಹೆಜ್ಜೆಗಳು, ಕಲಾಲೋಕದಲ್ಲಿ ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲಾಲೋಕಕ್ಕೆ ವಿದೇಶಿಯರ ಕೊಡುಗೆ, ವಿದೇಶಿ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಕಲೆ, ಪರೀಕ್ಷೆ-ನಿರೀಕ್ಷೆ, ವಿಮರ್ಶೆ-ಹೀಗೊಂದು ವಿಮರ್ಶೆ ಎಂಬ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಪುಸ್ತಕ ಇದು. ವಿದುಷಿ ಅನುಪಮಾ ರಾಘವೇಂದ್ರರಿಂದ ಕಲಾ ಸೇವೆಯೂ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೇವೆಯೂ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯಲಿ ಎಂಬ ಹಾರೈಕೆ.
ಲೇಖಕ: ಶ್ರೀ ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ
ಶೇಣಿ ದರ್ಶನ
ಶೇಣಿ ದರ್ಶನ ಎಂಬ ಈ ಹೊತ್ತಗೆಯು 2000ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿ ಓದುಗರ ಕೈ ಸೇರಿತ್ತು. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಭೀಷ್ಮ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದ ಹರಿದಾಸ ಶ್ರೀ ಶೇಣಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಪಾತ್ರಗಳ ಅರ್ಥವೈಭವವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಸ್ವತಃ ಬರೆಯುದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಕೆಲಸವು ಕಷ್ಟಕರವಾದುದು. ಸಂಗ್ರಹಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯದ ಕುರಿತಾಗಿ ಆಸಕ್ತಿ, ಛಲ, ಸಹನೆಗಳೆಂಬ ಗುಣಗಳು ಬೇಕೇ ಬೇಕು. ಆದುದರಿಂದ ಶ್ರೀ ಶೇಣಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ಅನೇಕ ಪಾತ್ರಗಳ ವಚನ ರಚನಾ ವೈಭವವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಶೇಣಿ ದರ್ಶನ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಕಾರಣರಾದವರು ಅಭಿನಂದನೀಯರು. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಸಂಪಾದಕರು ಶ್ರೀ ನಾ. ಕಾರಂತ ಪೆರಾಜೆ. ಕಲಾವಿದರಾಗಿ, ಸಂಘಟಕರಾಗಿ, ಪ್ರಬುದ್ಧ ಬರಹಗಾರರಾಗಿ ನಮಗೆಲ್ಲಾ ಪರಿಚಿತರು. ‘ತೆರೆವ ಮುನ್ನ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ತನ್ನ ಸಂಪಾದಕೀಯ ಬರಹದಲ್ಲಿ, ಶೇಣಿಯವರ ಬಗೆಗೆ, ಈ ಹೊತ್ತಗೆಯ ಬಗೆಗೆ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ ಪುಸ್ತಕ ಸಿದ್ಧತಾ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಮಹನೀಯರುಗಳನ್ನೂ ಹೆಸರಿಸಿ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿರುತ್ತಾರೆ.
ಈ ಪುಸ್ತಕವು ನಾಲ್ಕು ವಿಭಾಗಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಅರ್ಥವೈಭವ ಎಂಬ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶೇಣಿಯವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಮೂವತ್ತೊಂಭತ್ತು ಪಾತ್ರಗಳ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಶುಂಭ, ವಿಷ್ಣು, ಶಿವ, ಬ್ರಹ್ಮ, ಜಮದಗ್ನಿ, ಬಲಿ, ದೂರ್ವಾಸ, ಯಮ, ಜಲಂಧರ, ಹಿರಣ್ಯಕಶ್ಯಪ, ಶುಕ್ರಾಚಾರ್ಯ, ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ, ವಿಶ್ವರೂಪಾಚಾರ್ಯ, ಶೂರಪದ್ಮ, ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರ, ಚಾರ್ವಾಕ, ದಂಬ, ಶತ್ರುಪ್ರಸೂಧನ, ಶಂತನು, ಕಂಸ, ಮಾಗಧ, ಕೃಷ್ಣ, ಅರ್ಜುನ, ಕೌರವ, ಶಲ್ಯ, ಕರ್ಣ, ಭೀಷ್ಮ, ದ್ರುಪದ, ಹಂಸಧ್ವಜ, ವೀರವರ್ಮ, ಶ್ರೀರಾಮ, ಶತ್ರುಘ್ನ, ದಶರಥ, ವಾಲಿ, ಹನೂಮಂತ, ರಾವಣ, ಅತಿಕಾಯ, ಅಂಗದ, ಮಾಧವ ಭಟ್ಟ ಎಂಬ 39 ಪಾತ್ರಗಳ ಅರ್ಥವೈಭವ. ಬಳಿಕ ‘ಶೇಣಿ ಉವಾಚ’ ಎಂಬ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಶೇಣಿಯವರು ತನ್ನ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಇನ್ನೂರ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ನುಡಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಬಳಿಕ ಮನದಾಳದಿಂದ ಎಂಬ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶೇಣಿಯವರ ಮನದಾಳದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಅಕ್ಷರರೂಪಕ್ಕಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚತುರ್ಮುಖ ಎಂಬ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಶೇಣಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರ ಸಂದರ್ಶನ ರೂಪದ ಲೇಖನವಿದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ‘ಆಕರಗಳು’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಶೇಣಿಯವರು ಅರ್ಥ ಹೇಳಿದ ಧ್ವನಿಸುರುಳಿಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುರಿತಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಪುಸ್ತಕಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಹೊತ್ತಗೆಯನ್ನು ಓದಿ ಶೇಣಿಯವರ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆಯ ಸೊಗಸನ್ನು ತಿಳಿಯಬಹುದು, ಸವಿಯಬಹುದು. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಕಾಶಕರು, ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಘ, ಪುತ್ತೂರು.
ಲೇಖಕ: ಶ್ರೀ ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ
ಯಕ್ಷಸೇಚನ – ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರ್
‘ಯಕ್ಷಸೇಚನ’ ಎಂಬುದು ವಿದ್ವಾಂಸರೂ ವಿಮರ್ಶಕರೂ ಪ್ರಸಂಗಕರ್ತರೂ ಆಗಿರುವ ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರರ ಲೇಖನಿಯಿಂದ ಸಿದ್ಧವಾದ ಕೃತಿ. ಈ ಕೃತಿಯು 2010ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿ ಕಲಾಪ್ರೇಮಿಗಳ ಕೈ ಸೇರಿತ್ತು. ಯಕ್ಷಗಾನ ಸಂಬಂಧೀ ಪ್ರಬಂಧ ಸಮಾಹಾರವಾಗಿ ಯಕ್ಷಸೇಚನವು ಲೋಕಾರ್ಪಣೆಗೊಂಡಿತ್ತು. ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಸಾಗರ ಪ್ರಕಾಶನ, ನಾಗರಬಾವಿ, ಬೆಂಗಳೂರು. ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರರು ಬರೆದ ಹದಿಮೂರು ಲೇಖನಗಳು ಈ ಕೃತಿಯೊಳಗಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ೧. ಗಾನ ಶಿಲ್ಪದ ರೂಪರೇಖೆ ೨. ಹೊಸ ಪ್ರಸಂಗ ಮತ್ತು ರಚನಕಾರನ ಹೊಣೆ ೩. ಸ್ತ್ರೀ ಶಿರೋಭೂಷಣಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆ ೪. ಅಮೃತ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಿಕೆ ೫. ಯಕ್ಷಗಾನ – ಹುಚ್ಚು ಹೊಳೆ ೬. ರಂಗಕಲೆ ಎಂಬ ರಾಜಕಾರಣ ೭. ಆಟಕ್ಕೊಂದು ನಿರ್ದೇಶನ ೮. ತುಳು ಯಕ್ಷಗಾನ ೯. ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ೧೦. ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ ೧೧. ಸುವರ್ಣಯುಗದಲ್ಲಿ ಕರಾವಳಿಯ ಯಕ್ಷಗಾನ ೧೨. ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಮಗ್ರ ಯಕ್ಷಗಾನ ೧೩. ಶ್ವೇತಕುಮಾರ ಚರಿತ್ರೆ (ಪ್ರಸಂಗ ಅಧ್ಯಯನ).
ಕೃತಿಯ ಲೇಖಕರಾದ ಶ್ರೀ ನಂಬಿಯಾರರು ‘ನಿವೇದನೆ’ ಎಂಬ ತನ್ನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಸೇಚನ ಎಂಬ ಶಬ್ದದ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಸಿ ಈ ಕೃತಿಗೆ ಯಕ್ಷಸೇಚನ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯು ಹೇಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಓದಿದಾಗ ಶ್ರೀ ನಂಬಿಯಾರರು ತಮ್ಮ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಮ್ಮೇಳ, ಮುಮ್ಮೇಳ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ, ಸಂಘಟಕರಿಗೆ, ಪ್ರಸಂಗಕರ್ತರಿಗೆ, ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಬಹುದು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಾವು ಹೇಗಿರಬೇಕು? ಹೇಗಿದ್ದರೆ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಮೂಲ ಸೌಂದರ್ಯವು ಉಳಿದು ಬೆಳೆದೀತು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದರೆ ಖಂಡಿತಾ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲೆಗೆ ಅದರಿಂದ ಅನುಕೂಲವಾದೀತು ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. ಸೃಜನಶೀಲತೆಯು ಸ್ವೇಚ್ಚಾಚಾರಕ್ಕೆ ಎಡೆಯಾಗಬಾರದು. ವಿಕಾಸವೆಂಬುದು ವಿಕೃತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಾರದು ಎಂಬ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನಾಸಕ್ತರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕೃತಿಗೆ ಮುನ್ನುಡಿಯನ್ನು ಬರೆದವರು ಶ್ರೀ ಶರತ್ ಕಲ್ಕೋಡ್. ‘ಪೆಟಾರಿಯ ತೆರೆಯೋಣ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಬರೆದ ಮುನ್ನುಡಿ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಶರತ್ ಕಲ್ಕೋಡ್ ಅವರು ಮಲೆನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ನೋಡುತ್ತಾ ಕಳೆದ ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಶ್ರೀ ನಂಬಿಯಾರರ ಜೊತೆ ಅವರ ಒಡನಾಟ, ಸ್ನೇಹ, ಅವರಿಗಿರುವ ಕಲಾಪ್ರೀತಿ, ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತಿ, ಸ್ವಭಾವ ಮೊದಲಾದ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗೆಗೆ ತಿಳಿಸಿ, ಕೃತಿಗೆ ಶುಭ ಹಾರೈಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಪುಸ್ತಕದ ಕೊನೆಯ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರರು ಬರೆದ ಕೃತಿಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಹೊರ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಶರತ್ ಕಲ್ಕೋಡ್ ಅವರ ಮುನ್ನುಡಿ ಬರಹದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಲೇಖಕರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ಶಂಕರ ನಂಬಿಯಾರ್ ಅವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಲೇಖಕ: ಶ್ರೀ ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ
ಯಕ್ಷ ಸಿಂಚನ (ಲೇಖಕರು – ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆ, ಮಂಗಳೂರು)
‘ಯಕ್ಷ ಸಿಂಚನ’ ಎಂಬ ಈ ಹೊತ್ತಗೆಯು 2011ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿ ಓದುಗರ ಕೈ ಸೇರಿತ್ತು. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಲೇಖಕರು ಶ್ರೀ ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆ ಮಂಗಳೂರು. ಶ್ರೀಯುತರ ಹುಟ್ಟೂರು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶಿರಸಿಯ ಭೈರುಂಬೆ ಬಳಿ. ಮಂಗಳೂರಿನ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಇವರು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲೆಯತ್ತ ಆಕರ್ಷಿತರಾದವರು. ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಬೆಳೆದವರು. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲೆಯಿಂದ ದೂರವಾಗದೆ ಕಲೆಯ ಸಂಬಂಧವಿರಿಸಿಕೊಂಡೇ ಬದುಕನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹೌದು. ಕಾಸರಗೋಡು, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಉಡುಪಿ, ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನರಿಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನದಿಂದ ದೂರವಾಗಿ ಬದುಕಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಅವರ ಪಾಲಿಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನವೂ ಬದುಕಿನ ಒಂದು ಅಂಗವೇ ಆಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ. ಕಲಾಪ್ರೇಮಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆಯವರು ಉದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿ ಮಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆಸಿದ ಮೇಲೆ, ಲೇಖಕರಾಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಸಂಘಟಕರಾಗಿ ಕಲಾಸಕ್ತಿಯನ್ನೂ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಶ್ರೀಯುತರು ಪ್ರಬುದ್ಧ ಬರಹಗಾರರಾಗಿಯೂ ಉತ್ತಮ ಸಂಘಟಕರಾಗಿಯೂ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ.
ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆಯವರು ಬರೆದ ಯಕ್ಷ ಸಿಂಚನ ಎಂಬ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರಕಾಶಕರು ‘ಕಲಾಸಂಗಮ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೇದಿಕೆ, ಮಂಗಳೂರು’ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆ. ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಡಾ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗಡೆಯವರು ಶುಭ ಹಾರೈಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಲೇಖಕ ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆಯವರು ತಮ್ಮ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಲೇಖಕರ ನುಡಿ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿದ್ವಾಂಸರೂ ಖ್ಯಾತ ಪ್ರಸಂಗಕರ್ತರೂ ಆದ ಡಾ. ಅಮೃತ ಸೋಮೇಶ್ವರರು ಈ ಹೊತ್ತಗೆಗೆ ಮೆಚ್ಚುನುಡಿಗಳನ್ನು ಬರೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಯಕ್ಷ ಸಿಂಚನ ಎಂಬ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ – ಪದ್ಯ, ಹಿನ್ನೋಟ, ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ತಿಟ್ಟುಗಳು, ಪೂರ್ವರಂಗ, ವಾದನಗಳು, ಭಾಗವತರು, ಪೀಠಿಕೆವೇಷ, ಪಾತ್ರನಿರ್ವಹಣೆ, ಕಲಾವಿದನಿಗೆ ಇರಬೇಕಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು, ಯಕ್ಷರಂಗದಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರ, ಯಕ್ಷರಂಗದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು, ರಾತ್ರಿ ನಗಿಸಿ ಹಗಲು ಅಳುವ ಕಲಾವಿದ, ತಾಳಮದ್ದಳೆ, ಶತಮಾನದ ಯಕ್ಷ ಪುರುಷರು, ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು, ವಿನೂತನ ಪ್ರಯೋಗ – ಮೇಘದೂತ, ಪಿ. ಎಚ್. ಡಿ. ಗೌರವ ಪಡೆದವರು, ಪ್ರಸಂಗ ರಚನೆ, ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಎಂಬ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಶ್ರೀ ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆಯವರು ಲೇಖನಗಳ ಮೂಲಕ ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಹಿಮ್ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವಾದ್ಯಗಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೂ ತೆಂಕು ಮತ್ತು ಬಡಗು ತಿಟ್ಟಿನ ಯಕ್ಷಗಾನ ವೇಷಗಳ ಆಭರಣಗಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೂ ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಉಭಯ ತಿಟ್ಟಿನ ವೇಷಗಳ ಸುಮಾರು ಎಪ್ಪತ್ತೈದಕ್ಕೂ ಮಿಕ್ಕಿ ಬಣ್ಣದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಪುಸ್ತಕದ ಹೊರ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮದರ್ಶಿ ಶ್ರೀ ಹರಿಕೃಷ್ಣ ಪುನರೂರು ಅವರ ಶುಭ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಕೇಶವ ಹೆಗಡೆ ಅವರಿಗೆ ಶುಭಾಶಯಗಳು. ಅಭಿನಂದನೆಗಳು. ಅವರ ಲೇಖನಿಯಿಂದ ಇನ್ನಷ್ಟು ಲೇಖನಗಳೂ, ಪುಸ್ತಕಗಳೂ ಓದುಗರ ಕೈ ಸೇರುವಂತಾಗಲಿ. ಶ್ರೀ ದೇವರು ಸಕಲ ಭಾಗ್ಯಗಳನ್ನೂ ಅನುಗ್ರಹಿಸಲಿ ಎಂಬ ಹಾರೈಕೆಗಳು.
ಲೇಖಕ: ಶ್ರೀ ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ
ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಅರ್ಚಕ ಕಾಂತಾವರ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ ನಿಧನ
ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಹಿರಿಯ ಅರ್ಚಕರಾದ ಶ್ರೀ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 21ರಂದು ನಿಧನ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗೆ 72 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಾಗಿತ್ತು. ಕಾಂತಾವರದ ಭಟ್ರು ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದ್ದ ಅವರು ತನ್ನ ಪತ್ನಿ ಹಾಗೂ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರನ್ನು ಅಗಲಿದ್ದಾರೆ. ದೇವರ ಹೂವಿನ ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಅವರು ಹಲವಾರು ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಸನ್ಮಾನ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದರು.
ಕಾಂತಾವರ ಶ್ರೀ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರು ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಹಿರಿಯ ಅರ್ಚಕರು. ಕಳೆದ 55 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರೀ ದಶಾವತಾರ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮಂಡಳಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಚಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಗೌರವಯುತವಾದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡು ವ್ಯವಹರಿಸುವುದು ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಇದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವ ವಿಚಾರ. ಸಹನೆ, ಪೂಜಾಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಕೊರೆತೆಯಾಗದಂತಿರುವ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ, ನಗುಮೊಗ, ಯಾರಿಗೂ ನೋವಾಗದಂತೆ, ವ್ಯವಹರಿಸುವ ಜಾಣ್ಮೆ, ದೇವರನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುವ ಕುಶಲತೆ ಮೊದಲಾದ ಗುಣಗಳನ್ನು ಅವರು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಈ ರೀತಿಯಿದ್ದಾಗ ಚೌಕಿಗೆ (ಬಣ್ಣದ ಮನೆ) ಬಂದ ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ನಾವು ಬಂದುದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಎಂದು ಅನಿಸುವುದು ಸಹಜವೇ ಆಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ವಿವಿಧ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಚಕರಾಗಿ ಕಲಾಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುವವರು ಅನೇಕರು. ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರೂ ಅವರಲ್ಲೊಬ್ಬರು. ಶ್ರೀ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಾರ್ಕಳ ತಾಲೂಕಿನ ಕಾಂತಾವರದಲ್ಲಿ 1948 ನವೆಂಬರ್ 22 ರಂದು ಕಾಂತಾವರ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ಬಣ್ಣ ಭಟ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಮತಿ ಕಮಲಮ್ಮ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಪುತ್ರನಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು. ಇವರದು ಕೃಷಿ ಕುಟುಂಬ. ಅಲ್ಲದೆ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ಬಣ್ಣ ಭಟ್ಟರು ದೇವಳಗಳ ಜಾತ್ರಾ ಮಹೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೇವರನ್ನು ಹೊರುವ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಟೀಲು ಮೇಳದಲ್ಲಿ 1945ರಿಂದ ತೊಡಗಿ 20 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅರ್ಚಕರಾಗಿ ಸೇವೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಆಗ ಕಟೀಲು 1 ಮೇಳ ಮಾತ್ರ ಇದ್ದುದು. ಕಲ್ಲಾಡಿ ಶ್ರೀ ಕೊರಗ ಶೆಟ್ಟರ ಯಾಜಮಾನ್ಯ. ಇರಾ ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣರು ಭಾಗವತರಾಗಿದ್ದರು. ಶ್ರೀ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರು ಓದಿದ್ದು 7ನೆಯ ತರಗತಿಯ ವರೆಗೆ ಬೇಲಾಡಿ ಅನುದಾನಿತ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ. ನಂತರ ತಂದೆಯವರಿಗೆ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ಮೇಳದ ತಿರುಗಾಟ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಪೂಜಾಕ್ರಮಗಳನ್ನೂ ಮೇಳದ ನಿಯಮಗಳನ್ನೂ ತಿಳಿದುಕೊಂಡರು. 1965 ರಲ್ಲಿ ತೀರ್ಥರೂಪರು ವಿಧಿವಶರಾದಾಗ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರು ಮೇಳದ ತಿರುಗಾಟ ಬೇಡ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದರು. ಮೇಳದ ಪೂಜಾ ಕೈಂಕರ್ಯಕ್ಕೆ ಖಾಯಂ ಆಗಿ ಅರ್ಚಕರು ಇರದ ಸಂದರ್ಭ, ಕಟೀಲು ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಸ್ರಣ್ಣರು ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರನ್ನು ಕರೆದು ನಿನ್ನ ಪೂಜೆ ಕಲಾಮಾತೆ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ನಿನಗೆ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಪ್ರಸಾದ ನೀಡಿ ಮೇಳಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದ್ದರು. ಕಲ್ಲಾಡಿ ಶ್ರೀ ಕೊರಗ ಶೆಟ್ಟಿಯವರ ಯಜಮಾನಿಕೆಯ ಕಟೀಲು ಮೇಳಕ್ಕೆ 1966 ಮಾರ್ಚ್ 8ರಂದು ಅರ್ಚಕರಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಕಲ್ಲಾಡಿ ಶ್ರೀ ಕೊರಗ ಶೆಟ್ಟಿ, ಕಲ್ಲಾಡಿ ಶ್ರೀ ವಿಠಲ ಶೆಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಾಡಿ ಶ್ರೀ ದೇವಿಪ್ರಸಾದ ಶೆಟ್ಟಿ (ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಟೀಲು ಆರೂ ಮೇಳಗಳ ಸಂಚಾಲಕರು) ಮೂವರು ಯಜಮಾನರುಗಳ ಸಂಚಾಲಕತ್ವದಡಿ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರು ಸೇವೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತಿರುಗಾಟದ 50ನೇ ವರ್ಷದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನೂತನ ಗೃಹಪ್ರವೇಶದ ಸುದಿನದಂದು ಕಟೀಲು ಮೇಳದ ಆಟವನ್ನು ಆಡಿಸಿ ಧನ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ,(ದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಪ್ರಸಂಗ) 2008ರಲ್ಲಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಷಷ್ಠ್ಯಬ್ದಿ (60ನೇ ವರ್ಷ) ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೂ ನಡೆದಿದೆ. ರಸ್ತೆ, ವಾಹನ ಸೌಕರ್ಯಗಳಿಲ್ಲದ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲ. ಬಿಡಾರಕ್ಕೆ ನಡೆದೇ ಸಾಗಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಮೈಲುಗಳ ದೂರಕ್ಕೆ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ, ಪೂಜಾ ಪರಿಕರಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡೇ ಸಾಗಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು.
ಹೀಗೆ ನಿರಂತರ 55 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅರ್ಚಕರಾಗಿ ಕಲಾಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರು. ತಮ್ಮ ಸಂಕಲ್ಪ ಸಿದ್ಧಿಗಾಗಿ ಇವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳನ್ನೂ ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು. ಅದು ಮನಸಿಗೆ, ಭಕ್ತಿಗೆ, ಗೌರವ, ಪ್ರೀತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಚಾರವೇ ಹೌದು. ಅನೇಕ ಸಂಘ ಸಂಸ್ಥೆಗಳವರೂ ಸೇವಾಕರ್ತರೂ ಶ್ರೀ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಶ್ರೀಯುತರನ್ನು ಸನ್ಮಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಮಯದ ಪರಿಪಾಲನೆ ಮತ್ತು ಪೂಜಾಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಏನೂ ಕೊರತೆಯಾಗಬಾರದೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಅನಂತರಾಮ ಭಟ್ಟರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಸೇವೆಯೆಂದು ನಿರ್ವಹಿಸಿದವರು.
ಲೇಖಕ:ಶ್ರೀ ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ
ಯಕ್ಷಗಾನ ಹಾಸ್ಯ ಕಲಾವಿದರಾದ ಶ್ರೀ ಪೂರ್ಣೇಶ ಆಚಾರ್ಯ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ – ಮಾತಿನ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ
ಕರ್ನಾಟಕ ಯಕ್ಷಗಾನ ಅಕಾಡೆಮಿ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಪ್ರತಿದಿನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆಯ ಮಾತಿನ ಮಂಟಪದ 25ನೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22ರಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಯಕ್ಷಗಾನ ಹಾಸ್ಯ ಕಲಾವಿದರಾದ ಶ್ರೀ ಪೂರ್ಣೇಶ ಆಚಾರ್ಯ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಯಕ್ಷಗಾನ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಸದಸ್ಯರೂ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದೆಯೂ ಉಪನ್ಯಾಸಕರೂ ಆದ ಶ್ರೀಮತಿ ಆರತಿ ಪಟ್ರಮೆಯವರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿ ಮಾತುಕತೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಫೇಸ್ಬುಕ್ ನಲ್ಲಿ ನೇರ ಪ್ರಸಾರಗೊಳ್ಳಲಿದೆ. 2020ನೇ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 22 ಮಂಗಳವಾರ ಸಂಜೆ ಘಂಟೆ 6.30ರಿಂದ 7.30ರ ವರೆಗೆ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮೂಡಿಬರಲಿದೆ. ಮಾತಿನ ಮಂಟಪ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಯಲಿದೆ.
ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕಲ್ಚಾರ್ ಅವರ “ಪುರಾಣಕೋಶ ವಿಹಾರಿ – ಅರ್ಥಧಾರಿ ಮೂಡಂಬೈಲು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಶಾಸ್ತ್ರಿ”
ಶೀರ್ಷಿಕೆಯೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಇದು ಹಿರಿಯ ಖ್ಯಾತ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳೂ ವಿದ್ವಾಂಸರೂ ಆಗಿರುವ ಮೂಡಂಬೈಲು ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಬರೆದ ಕೃತಿ. ನಿವೃತ್ತ ಉಪಾನ್ಯಾಸಕರೂ, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳೂ ಲೇಖಕರೂ ಆದ ಶ್ರೀ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕಲ್ಚಾರ್ ಇದರ ಲೇಖಕರು. ಪುರಾಣಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತವಾದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದವರು ಶ್ರೀ ಮೂಡಂಬೈಲು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು. ಇದು ನಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರುವ ವಿಚಾರ. ತಾನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತ ಓದುಗರಿಗೆ, ಅಧ್ಯಯನಶೀಲರಿಗೆ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಸಲಹೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನಗಳನ್ನೂ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ಅವರ ಕುರಿತಾದ ಈ ಹೊತ್ತಗೆಯ ಶೀರ್ಷಿಕೆ “ಪುರಾಣಕೋಶ ವಿಹಾರಿ – ಅರ್ಥಧಾರಿ” ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾದುದು. ಕೃತಿಯ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಕಾಂತಾವರ (ರಿ). ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಪ್ರಕಟವಾದುದು 2015ರಲ್ಲಿ. ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಕಾಂತಾವರದ ‘ನಾಡಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ’ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಚಿಂತನ ಗ್ರಂಥಮಾಲೆಯಾಗಿ ಓದುಗರ ಕೈಸೇರಿದೆ.
ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರು ಕನ್ನಡ ಸಂಘದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡಾ. ನಾ. ಮೊಗಸಾಲೆ ಅವರು. ಸಂಪಾದಕರು ಶ್ರೀ ಬಿ. ಜನಾರ್ದನ ಭಟ್. ಇದು ಸುಮಾರು ನಲುವತ್ತೈದು ಪುಟಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಮಾತು ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ಡಾ. ನಾ. ಮೊಗಸಾಲೆ ಅವರ ಮಾತುಗಳನ್ನೂ, ಡಾ. ಬಿ. ಜನಾರ್ದನ ಭಟ್ ಅವರ ಸಂಪಾದಕೀಯ ಬರಹವನ್ನೂ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಬಳಿಕ ಒಟ್ಟು ನಲುವತ್ತಮೂರು ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಲೇಖಕರಾದ ಶ್ರೀ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕಲ್ಚಾರ್ ಅವರು ಮೂಡಂಬೈಲು ಅವರ ಬಗೆಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಬರೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ನುಡಿಚಿತ್ರ, ಕಲಾಜೀವನ- ೧, ಮೊದಲು ಭಾಗವತಿಕೆ, ಅರ್ಥಧಾರಿಯಾಗಿ, ಕಲಾಜೀವನ – ೨, ಜೀವನವೃತ್ತ-ಹಿನ್ನೆಲೆ-ಹುಟ್ಟು, ಶಿಕ್ಷಕನಾಗಿ, ಕೃಷಿಕನಾಗಿ, ಸಂಸಾರಿಯಾಗಿ, ಛಲಗಾರ, ಪ್ರಶಸ್ತಿ- ಸನ್ಮಾನಗಳು, ಕೆಲವು ಸ್ವಾರಸ್ಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು, ಲೋಕಾಭಿರಾಮ, ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆಯ ಯೋಗ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಗಳು ನೀಡುವ ಸಲಹೆಗಳು ಎಂಬ ವಿಚಾರಗಳಡಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕಲ್ಚಾರ್ ಅವರು ಶ್ರೀ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಬಗೆಗೆ ಓದುಗರ ಮನ ಮುಟ್ಟುವಂತೆ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಳಿಕ ‘ಶಾಸ್ತ್ರಿಯವರ ಸಾಹಿತ್ಯ’ ಎಂಬ ವಿಚಾರದಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಂಬೈಲು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ಬರೆದ ಮಹಾಭಾರತ ಕೋಶ, ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣ ಕೋಶ, ಅರ್ಥಸಹಿತ ಕುಮಾರ ವಿಜಯ, ದಶಾವತಾರ ಉಪಾನ್ಯಾಸಗಳು, ಶೇಣಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟ ಎಂಬ ಕೃತಿಗಳ ಬಗೆಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೀ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕಲ್ಚಾರರ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬರಹಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ “ಪುರಾಣಕೋಶ ವಿಹಾರಿ – ಅರ್ಥಧಾರಿ ಮೂಡಂಬೈಲು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಶಾಸ್ತ್ರಿ” ಎಂಬ ಈ ಕೃತಿಯು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಮೂಡಿಬಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಅನುಬಂಧ ಎಂಬ ವಿಚಾರದಡಿ ಡಾ. ಎಂ. ಪ್ರಭಾಕರ ಜೋಶಿಯವರು ಮತ್ತು ಡಾ. ಅಮೃತ ಸೋಮೇಶ್ವರರು ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಕುರಿತು ಆಡಿದ ನಲ್ನುಡಿಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಪುಸ್ತಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಂಘ ಕಾಂತಾವರ ಸಂಸ್ಥೆಯು ನಾಡಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ ಗ್ರಂಥ ಮಾಲೆಯಡಿ ಹನ್ನೊಂದು ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ನೂರಾ ಇಪ್ಪತ್ತೆರಡು ಪುಸ್ತಕಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಪುಸ್ತಕದ ಹೊರ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದಕರಾದ ಶ್ರೀ ಬಿ. ಜನಾರ್ದನ ಭಟ್ಟರು ಲೇಖಕರಾದ ಶ್ರೀ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಕಲ್ಚಾರ್ ಅವರನ್ನು ಅಭಿನಂದಿಸಿ ಬರೆದ ಲೇಖನವಿದೆ.
ಲೇಖಕ: ಶ್ರೀ ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ
ಆಶುವೈಖರಿ (ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ರಂಗದ ಆಲೋಚನೆಗಳು) – ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರ್
‘ಆಶುವೈಖರಿ’ ಎಂಬ ಕೃತಿಯು ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರರು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕಕ್ಕೆ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ನೀಡಿರುವ ಅನೇಕ ಕೊಡುಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಶ್ರೀಯುತರಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ‘ರಾನಂ ಪ್ರಸಂಗ ಸಂಪುಟ’ದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯಲು ಈ ಹಿಂದೆ ಅವಕಾಶವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಕೃತಿಯ ಬಗೆಗೆ ಬರೆಯಲೂ ಸಂತೋಷ ಪಡುತ್ತೇನೆ. ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರರ ರಂಗ ವಿಚಿಕಿತ್ಸೆ ಎಂಬ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಈ ಹಿಂದೆ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರಕಾಶ ಉಳಿತ್ತಾಯರು ಲೇಖನವೊಂದನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರು. ಯಕ್ಷಗಾನ ಹಿಮ್ಮೇಳ ಮುಮ್ಮೇಳಗಳೆಂಬ ಉಭಯ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತರಾದ ಶ್ರೀ ನಂಬಿಯಾರರ ‘ಆಶುವೈಖರಿ’ ಎಂಬ ಕೃತಿಯು 2012ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಿತವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಕೃತಿಯ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಬಗೆಗೆ ತಿಳಿಯುವ ಕುತೂಹಲ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿದರೆ ಇದು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಕುರಿತಾದ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಾಚಿಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪುಸ್ತಕ ಎಂದು ಖಂಡಿತಾ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ನಾಟಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಂತೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳಿಂದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳೂ ತಾಳಮದ್ದಲೆಗಳೂ ನಡೆಯುವುದಲ್ಲ. ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತಾನು ಪಾತ್ರವಾಗಿ, ಭಾಗವತನು ಹೇಳಿದ ಪದ್ಯಗಳಿಗೆ ರಂಗದಲ್ಲೇ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ ಸಾಗಬೇಕು. ಅದೂ ಪ್ರಸಂಗಕ್ಕೆ, ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಕೊರತೆಯಾಗದಂತೆ. ಆಶುಭಾಷಣದಂತೆ. ವಾಕ್ ವೈಖರೀ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ಮಾತ್ರ ಪ್ರೇಕ್ಷಕನೂ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರದರ್ಶನವು ಗೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ಮತಿಯ ಮಿತಿಯೊಳಗೆ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ವಿಚಾರ ಇದು. ತಪ್ಪಿರಲೂ ಬಹುದು. ಈ ಕೃತಿಯ ಪ್ರಕಾಶಕರು ಸಾಗರ್ ಪ್ರಕಾಶನ ಬೆಂಗಳೂರು. ಇದು ನೂರಾ ಅರುವತ್ತೆಂಟು ಪುಟಗಳುಳ್ಳ ಪುಸ್ತಕ. ಶ್ರೀ ನಂಬಿಯಾರರು ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಆತ್ಮೀಯರಾಗಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಎಂ. ಶ್ರೀಧರ ಪಾಂಡಿ ಅವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಯಕ್ಷಗಾನವನ್ನೇ ತನ್ನ ಉಸಿರೆಂದು ತಿಳಿದು ಜೀವಿಸಿದ್ದ ಶ್ರೀಧರ ಪಾಂಡಿಯವರ ಪರಿಚಯ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದು ಮೊದಲಾಗಿ ಅವರನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೆ ಶ್ರೀಧರ ಪಾಂಡಿಯವರ ಕೊಡುಗೆ, ನಂಬಿಯಾರರಿಗೆ ಅವರು ನೀಡಿದ ಸಹಕಾರ, ಒಡನಾಟಗಳ ಬಗೆಗೆ ವಿವರಗಳು ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿವೆ. ಬಳಿಕ ಲೇಖಕನ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರರು ತಮ್ಮ ಅನಿಸಿಕೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮುನ್ನುಡಿ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದವರು ಶ್ರೀ ಅಂಬಾತನಯ ಮುದ್ರಾಡಿ ಅವರು. ಈ ಕೃತಿಯ ಎಲ್ಲ ಲೇಖನಗಳಲ್ಲೂ ಇರುವ ವಿಶೇಷತೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ತಮ್ಮ ಮುನ್ನುಡಿ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಬಳಿಕ ಶ್ರೀ ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರರು ಬರೆದ ಲೇಖನಗಳಿವೆ.
ಅವುಗಳು, ೧. ಕುವೆಂಪು ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ೨. ಹಿಂದಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನೋಡಿದಾಗ೩. ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರ್ಥಧಾರಿಗಳ ಬೆಳಸು ೪. ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ: ಒಂದು ಸ್ವರೂಪ ಸಮೀಕ್ಷೆ ೫. ತಾಳಮದ್ದಳೆಯ ಸಾತ್ವಿಕ ಪಾತ್ರಗಳು ೬. ಪ್ರಸಂಗದಲ್ಲಿ ತಾತ್ವಿಕ ಸಂಘರ್ಷ ೭. ನಾ ಮೆಚ್ಚಿದ ತಾಳಮದ್ದಳೆ ಈಗೆಲ್ಲಿ ?೮. ಕಲಾರೂಪವಾಗಿ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ ೯. ಪದದ ಅರ್ಥ: ಕಗ್ಗಂಟೆಲ್ಲಿದೆ ?೧೦. ತಾಳಮದ್ದಳೆ – ಹೊಸ ಸವಾಲು ೧೧. ಗುರುವಿನ ನೆನಪು ೧೨. ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆಯ ಶಿಷ್ಯ ಪರಂಪರೆ ೧೩. ತಾಳಮದ್ದಳೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಮ್ಮೇಳ ಎಂಬ ಲೇಖನಗಳು. ಬಳಿಕ ಗೇರುಸೊಪ್ಪೆ ಶಾಂತಪ್ಪಯ್ಯ ವಿರಚಿತ ಕರ್ಣಾರ್ಜುನ ಪ್ರಸಂಗಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ನಂಬಿಯಾರರು ಬರೆದ ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಹೊತ್ತಗೆಯ ಕೊನೆಯ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಡಾ. ಕೆ. ಎಂ. ರಾಘವ ನಂಬಿಯಾರರು ಬರೆದ ಇತರ ಕೃತಿಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ಲೇಖಕ: ರವಿಶಂಕರ್ ವಳಕ್ಕುಂಜ